Παλιά η επιστημονική κοινότητα είχε την εντύπωση ότι ένα βρέφος που γεννιέται τελειόμηνο – μεταξύ 37 και 41 εβδομάδων κύησης – δεν έχει ουσιαστική διαφορά ως προς την υγεία του εάν γεννηθεί στις 37, στις 38 ή στις 39 και 40 εβδομάδες εγκυμοσύνης. Σήμερα και μετά από πολλές έρευνες που το αναιρούν, οι επιστήμονες βρίσκουν καθαρά ότι κάθε επιπλέον εβδομάδα μέσα στην μήτρα της μάνας για το μωρό είναι κέρδος και κάνει διαφορά. 

του Στέλιου Παπαβέντση
Παιδίατρος, MRCPCH, DCH, IBCLC | www.pediatros-thes.gr

Νέα έρευνα δημοσιευμένη τον Απρίλιο του 2013 στο επιστημονικό περιοδικό Pediatrics επιβεβαιώνει ότι οι επιδόσεις στην ψυχοκινητική ανάπτυξη των βρεφών βελτιώνονται με κάθε επιπρόσθετη εβδομάδα στην εγκυμοσύνη, πριν γεννηθούν.

Έως τώρα ήταν γνωστό ότι τα πρόωρα βρέφη είχαν αυξημένους κινδύνους για αναπτυξιακά προβλήματα σε βάθος χρόνου. Τα τελευταία χρόνια επίσης διαπιστώσαμε διάφορους αυξημένους κινδύνους στην άμεση και μακροπρόθεσμη υγεία των οριακά πρόωρων νεογνών – μεταξύ 33 και 36 εβδομάδων κύησης. Αλλά τα επιστημονικά στοιχεία αθροίζονται πλέον και για το εύρος που έως τώρα αναφερόταν ως «τελειόμηνο» – μεταξύ 37 και 41 εβδομάδων κύησης.

Μπορεί λοιπόν μία ή δύο εβδομάδες παραπάνω στην μήτρα της μητέρας να κάνουν διαφορά; Ναι, μπορεί.

Η έρευνα διεξήχθη από το Παιδιατρικό Τμήμα της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ και έδειξε ότι κάθε εξτρά εβδομάδα μετά τις 37 συσχετίζεται με επιπλέον μικρό όφελος στο αναπτυξιακό σκορ και το IQ του παιδιού.

Οι ερευνητές παρακολούθησαν προοπτικά 1562 βρέφη γεννημένα μεταξύ 37 και 41 εβδομάδων κύησης και με φυσιολογικό βάρος γέννησης (3 κιλά και παραπάνω).

Στην ηλικία των 12 μηνών τα βρέφη εξετάστηκαν αναπτυξιακά, ως προς τις νοητικές και κινητικές τους δεξιότητες, με την Κλίμακα Ανάπτυξης Bayley. Ελήφθησαν υπόψη παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα, όπως το βάρος γέννησης, το φύλο, το κοινωνικο-οικονομικό υπόβαθρο, το περιβάλλον του σπιτιού και τα επίπεδα σιδήρου των βρεφών.

Το μέσο σκορ σε τυπικό παιδί τυπικής ανάπτυξης στην κλίμακα είναι 100. Υψηλού δείκτη είναι τα βρέφη με 115 και πάνω, ενώ χαμηλού τα βρέφη με 85 και κάτω.

Οι ερευνητές βρήκαν ότι κάθε επιπλέον εβδομάδα εγκυμοσύνης μετά τις 37 συσχετιζόταν με αύξηση στην κλίμακα Bayley στην ηλικία του ενός έτους κατά 0.8 μονάδες στην Γνωσιακή κλίμακα και κατά 1.4 στην Ψυχοκινητική κλίμακα. Οι συσχετίσεις αυτές ήταν σημαντικές και ανεξάρτητες από άλλους παράγοντες σύγχυσης. Αν και οι διαφορές είναι σχετικά μικρές, δεν μπορούν να αποδοθούν στην τύχη.

Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι η μελέτη τους προσθέτει στα ολοένα αυξανόμενα επιστημονικά στοιχεία ότι γέννηση μεταξύ 39 με 41 εβδομάδων κύησης – late term – προσφέρει πλεονεκτήματα στην ψυχοκινητική υγεία των παιδιών, σε σύγκριση με γέννηση στις 37 με 38 εβδομάδες κύησης – early term.

Τις τελευταίες εβδομάδες της εγκυμοσύνης συνεχίζει και είναι κρίσιμη η ανάπτυξη συστημάτων του παιδιού, όπως ο εγκέφαλος και το νευρολογικό σύστημα, τα πνευμόνια και το αναπνευστικό σύστημα, το έντερο και το γαστρεντερικό σύστημα.

Εάν μια εγκυμοσύνη προχωράει χωρίς συγκεκριμένους ιατρικούς κινδύνους και επιπλοκές για το έμβρυο και την μητέρα, η αυθόρμητη έναρξη τοκετού στις 40 με 41 εβδομάδες δίνει χρόνο στην ενδομήτρια ανάπτυξη του εγκεφάλου οδηγώντας σε πιο ιδανικά αναπτυξιακά αποτελέσματα.

Οι ερευνητές σημειώνουν ακόμα ότι, επειδή οι καισαρικές τομές ρουτίνας και οι προκλήσεις τοκετού στις 37 και 38 εβδομάδες έχουν αυξηθεί – στο 40% των γεννήσεων στις ΗΠΑ – , οι επαγγελματίες υγείας που λαμβάνουν την απόφαση για την ιατρική παρέμβαση πριν τις 39 εβδομάδες κύησης θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους σοβαρά πιθανούς κινδύνους στην άμεση και μακροπρόθεσμη ψυχοσωματική υγεία του παιδιού.

Επιπλέον, θα πρέπει να προστεθεί και η σημαντικά αυξημένη πιθανότητα για προβλήματα στην έναρξη και επιτυχία του μητρικού θηλασμού, όπως και για περισσότερη απομάκρυνση του νεογέννητου από την μητέρα του, εάν η γέννηση γίνει στις 36, 37 ή 38 εβδομάδες εγκυμοσύνης.

Τα προβλήματα θηλασμού έχουν πιθανότητα να είναι τόσο πιο εμφανή όσο πιο ανώριμο το βρέφος, όσο πιο παρεμβατική η γέννηση – οι γεννήσει σε αυτήν την ηλικία γίνονται συνήθως με πρόκληση τοκετού, χρήση αρκετών φαρμάκων ή με καισαρική τομή ρουτίνας.

Η κακή αρχή στον θηλασμό, ιδιαίτερα σε μαιευτήρια μη φιλικά προς τα βρέφη και σε κοινωνίες με κυριαρχούσα την κουλτούρα του μπιμπερό, οδηγεί σε πρόωρο αποθηλασμό και άρα σε λιγότερο ιδανικά αποτελέσματα στην ψυχική και σωματική υγεία παιδιού αλλά και μητέρας.

Σε προηγούμενη έρευνα από τις ΗΠΑ με πάνω από 13 χιλιάδες καισαρικές υπό μελέτη βρέθηκε ότι, καισαρική ρουτίνας στις 37 εβδομάδες κύησης μεταφράζεται σε 2 με 4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για αναπνευστική δυσχέρεια νεογέννητου, τεχνητή υποστήριξη αναπνοής, υπογλυκαιμία, νεογνική λοίμωξη, εισαγωγή στην εντατική νεογνών, και για νοσηλεία άνω των 5 ημερών. Καισαρική ρουτίνας στις 38 εβδομάδες κύησης μεταφραζόταν σε 1.5 με 3 φορές πιο αυξημένο κίνδυνο για τα παραπάνω.

Σε άλλη μελέτη με άνω των 20 χιλιάδων καισαρικών τομών από την Ολλανδία διαπιστώθηκε ότι η νεογνική νοσηρότητα – οποιαδήποτε νόσος του μωρού μετά την γέννηση- αυξανόταν στο 20.6% για όσα είχαν γεννηθεί από 37 έως 38 εβδομάδων, στο 12.5% για όσα είχαν γεννηθεί μεταξύ 38 και 39 εβδομάδων και μόλις 9.5% για όσα είχαν γεννηθεί από 39 εβδομάδων και έπειτα.

Αλλά και μακροπρόθεσμα, μεγάλη πανεθνική μελέτη στην Σκωτία με πάνω από 400 χιλιάδες παιδιά σχολικής ηλικίας έδειξε ότι οι μαθησιακές δυσκολίες στο δημοτικό είχαν 15% μεγαλύτερη πιθανότητα να παρατηρηθούν σε παιδιά που είχαν γεννηθεί στις 37 με 38 εβδομάδες κύησης, από ότι σε παιδιά που είχαν γεννηθεί από 39 εβδομάδες και έπειτα.

Σχετικά άρθρα:

• Γέννηση στις 37 και 38 εβδομάδες εγκυμοσύνης συνδέεται με λιγότερη επιτυχία στο σχολείο
• Η πρόωρη γέννα συνδέεται με μελλοντικά προβλήματα υγείας στο νεογνό
• Τα προβλήματα της καισαρικής ρουτίνας
• Η καισαρική τομή επηρεάζει την ανάπτυξη του εγκεφάλου
• Θηλασμός προώρου. Τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο!