Απαντά η Έλενα Τερζίογλου 
Κλινική Ψυχολόγος

Θα ήθελα σας παρακαλώ πολύ να με βοηθήσετε!
Η κορούλα  μου είναι σχεδόν 17 μηνών. Θηλάζει ακόμη και κοιμόμαστε στο ίδιο κρεβάτι καθώς εργάζομαι και εκείνη όταν δεν πονάει από κάποιο δοντάκι ξυπνάει 2-3 φορές. Λέμε να την μεταφέρουμε στο δικό της δωμάτιο και να συνεχίσω τον θηλασμό μέχρι να γίνει τουλάχιστον 18 μηνών.

Ο προβληματισμός μου είναι ο εξής: να της αλλάξω πρώτα δωμάτιο και μετά να σταματήσει να θηλάζει, ή το ανάποδο; Και πως ακριβώς να το κάνω;

Πώς να σταματήσει τον θηλασμό; Το μόνο που ξέρω είναι ότι δεν πρέπει να γίνουν ταυτόχρονα-δύο αλλαγές μαζί. Το φρέσκο γάλα δεν της αρέσει. Πιπίλα δεν έχουμε χρησιμοποιήσει. Εκείνη είναι συνηθισμένη στην ίδια ρουτίνα μπάνιο , θηλασμός και ύπνος στο στήθος…

Σας ευχαριστώ πολύ για όλα τα άρθρα και τις πληροφορίες που μας παρέχετε.
Χριστίνα Π., Θεσσαλονίκη

Αγαπητή Χριστίνα,

Αυτό που λέτε για τις αλλαγές είναι σωστό, αλλά η βασική αλλαγή σε αυτά που περιγράφετε είναι ο αποθηλασμός που σκέφτεστε και όχι η αλλαγή δωματίου.

Η κορούλα σας είναι αρκετά μεγάλη ώστε να μπορεί να αλλάξει δωμάτιο χωρίς να υπάρχει κάποιο θέμα σε σχέση με αυτό, ανάλογα σαφώς πάντοτε -όπως και με όλα τα θέματα- και με τους χειρισμούς των γονιών και το πώς είναι οι έως τώρα σχέσεις γονέα και παιδιού.

Παρ’ όλη την σημαντικότητα του θέματος του αποθηλασμού, όπως έχω αναφέρει και στο παρελθόν, δεν υπάρχει αρκετή βιβλιογραφία σχετικά με τις ψυχολογικές συνιστώσες του, εκτός από το ότι όλοι οι συγγραφείς συμφωνούν για την σημαντικότητα του στην ψυχονοητική ανάπτυξη του παιδιού.

Ο αποθηλασμός αποτελεί μια σταδιακή, βήμα προς βήμα διαδικασία. Ένα παιδί μπορεί να μην έχει αποθηλάσει ψυχικά από την μαμά του, έστω και αν έχει αποθηλάσει από το στήθος επί του πραγματικού.

Το ψυχικό μέρος είναι πολύ πιο σύνθετο από το σωματικό καθώς, φυσιολογικά, με την διακοπή της σχέσης του θηλασμού αναδύονται στη δυάδα μητέρας-παιδιού ποικίλα συναισθήματα φόβου, αγωνίας, και άγχους, ιδιαίτερα εάν υπήρχε μια καλή σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ τους.

Σύμφωνα με τον Winnicott: «κανένα παιδί δεν είναι ποτέ έτοιμο να αποθηλάσει και πάντα όταν έρχεται η ώρα του αποθηλασμού αναδύονται συναισθήματα θυμού. Ωστόσο, η διαπραγμάτευση αυτών των συναισθημάτων ανάμεσα στη μητέρα και στο παιδί είναι πολύ σημαντική και τελικά εμπλουτίζει ως εμπειρία τις σχέσεις τους» (Winnicott, 1957, σελ. 146).

Η A. Freud (1965) υπογραμμίζει την σημαντικότητα του τρόπου του αποθηλασμού για την μετέπειτα ανάπτυξη και περιγράφει το πως διαταραχές σε αυτή την φάση δημιουργούν μια ευαλωτότητα για συμπτώματα της ενήλικης ζωής που εστιάζονται σε γαστρεντερικές διαταραχές και διαταραχές της όρεξης.

Η M. Klein (1932) από την δική της πλευρά τόνισε πως ο αποθηλασμός αποτελεί μια διαδικασία πένθους που βάζει το παιδί σε μια εσωτερική σύγκρουση, όπου η επικείμενη απώλεια του πραγματικού στήθους κάνει πιο έντονα τα συναισθήματα φόβου και ενοχής για το αν το ίδιο είναι υπεύθυνο για αυτή την απώλεια.

Όλα αυτά βέβαια τονίζω ότι συμβαίνουν σε ασυνείδητο επίπεδο στην φαντασία του παιδιού, και τα παραθέτω γιατί καταδεικνύουν το πόσο μεγάλη συναισθηματική αναστάτωση δημιουργείται μέσα του.

Έτσι αυτή την περίοδο παρατηρούνται πιο συχνές «συμπλοκές» μεταξύ μητέρας και παιδιού ή πιο συχνά συναισθηματικά ξεσπάσματα ως μια φυσιολογική αντίδραση στον αποθηλασμό τόσο της μητέρας όσο και του παιδιού.

Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι ο θηλασμός πάνω από όλα είναι μια σχέση. Μέσω του θηλασμού το νεογέννητο και η μητέρα αρχίζουν να γνωρίζουν ο ένας τον άλλο και γι’ αυτό και το πρώτο τάισμα είναι πολύ σημαντικό: όσο το γρηγορότερο τόσο το καλύτερο (Stern, 1985).

Επίσης, πολλές φορές δυσκολίες στον θηλασμό μπορούν να ξεπεραστούν -σε συνδυασμό με την βοήθεια εξειδικευμένων επαγγελματιών, όπως οι σύμβουλοι γαλουχίας- αν ειδωθούν μέσα από το πρίσμα δυσκολιών της σχέσης μητέρας-παιδιού. Οι δυσκολίες αυτές όταν υπάρχουν πολύ συχνά αναδύονται εκ νέου την περίοδο του αποθηλασμού και των συναισθημάτων απώλειας που αυτός συνεπάγεται.

Εντούτοις, ο θηλασμός ταυτόχρονα αποτελεί και ένα αναπτυξιακό επίτευγμα. Υπάρχει και η καινούργια πλευρά για το παιδί, οι νέες εμπειρίες και τα νέα δεδομένα πραγματικότητας καθώς προχωρά στην ψυχοσυναισθηματική και σωματική του ανάπτυξη.

Για να αφομοιωθούν όμως από τον ψυχισμό του αυτά τα νέα δεδομένα πρέπει η μητέρα να είναι ψυχικά διαθέσιμη, να είναι σύντονη με τα συναισθήματα και τις ανάγκες του παιδιού, κατανοώντας την αμφιθυμία του και τα αντιφατικά συναισθήματα που μπορεί να νοιώθει την περίοδο αυτή –απόρροια του ότι πρέπει να αποχωριστεί κάτι αγαπημένο και οικείο και να προχωρήσει σε κάτι καινούργιο.

Αυτό το έργο είναι δύσκολο γιατί η μητέρα αναπόφευκτα γίνεται ο κυριότερος αποδέκτης των αρνητικών συναισθημάτων του παιδιού και χρειάζεται και εκείνη κατανόηση και στήριξη από το περιβάλλον της.

«Είναι το μωρό μου αρκετά ζεστό; Είναι καθαρό; Κοιμάται καλά; Παίρνει αρκετό γάλα; Είναι το γάλα μου καλό;» Αυτά και άλλα παρόμοια ερωτήματα, όπως αυτά που θέτετε εσείς (για το φρέσκο γάλα, για την πιπίλα, κ.λπ.) περνούν από το νου κάθε μητέρας. Έτσι πολλές φορές το να νοιώθει κανείς ότι είναι υπεύθυνος για την φροντίδα ενός άλλου, ιδιαίτερα για την επιβίωση του είναι ένα τρομακτικό «καθήκον» που ανακινεί έντονα συναισθήματα ιδιαίτερα σε σχέση με το θέμα του αποχωρισμού που αναμοχλεύεται με τον αποθηλασμό. (Lubbe, 1996).

Ωστόσο, όπως με κάθε πλευρά της φροντίδας του παιδιού έτσι και με τον θηλασμό, υπάρχουν πάντοτε δυσκολίες, δισταγμοί, αισθήματα άγχους και αβεβαιότητας σε σχέση με την έναρξη αλλά και το τέλος, νέες καταστάσεις που πρέπει κανείς να σκεφτεί και πράγματα που θα δοκιμάσει. Τα έντονα συναισθήματα σχετικά με αναπτυξιακά στάδια του παιδιού αποτελούν μέρος της φυσιολογικής οικογενειακής ζωής (Daws, 1193, 1997).

Βιβλιογραφία:
• Daws, D. (1993). Feeding problems and relationship difficulties: therapeutic work with parents and infants’. Journal of Child Psychotherapy, 19, 69-83.
• Daws, D. (1997). The perils of intimacy: closeness and distance in feeding and weaning. Journal of Child Psychotherapy, 23, 179-199.
• Freud, A. (1965). Normality and Pathology in Childhood. London: Penguin.
• Klein, M. (1936). Weaning. In The Works of Melanie Klein, Vol. I. London: Hogarth Press, 1975.
• Lubbe, T. (1996). Who lets go first? Some observations on the struggles around weaning. Journal of Child Psychotherapy, 22, 195-213.
• Stern, D. (1985). The Interpersonal World of the Infant. New York: Basic Books.
• Winnicott, D. (1957). The Child and the Outside World. London: Tavistock.

Στείλτε νέο ερώτημα προς τη στήλη “Ρώτα τον Ειδικό“

Διαβάστε επίσης:

• Αποθηλασμός μετά από 17 μήνες
• Η ψυχολογική πλευρά του αποθηλασμού
• Μέχρι πότε είναι σωστό να κοιμάται το μωρό στο υπνοδωμάτιο των γονιών;
• Πώς θα κοιμηθούν τα παιδιά μόνα τους;
• Ακόμη κοιμούνται στο κρεβάτι μας…
• Φυσικός απογαλακτισμός

Μητρικός Θηλασμός Fun page

Υποστηρικτική Oμάδα Μητρικού Θηλασμού “Απανταχού θηλάζουσες“