Ο σωστός καθαρισμός και η περιποίηση του βρεφικού δέρματος προσφέρει χαλάρωση και ευεξία στο βρέφος

Του Κυριάκου Μ. Βολονάκη, δερματολόγου-αφροδισιολόγου, υπεύθυνου τμήματος δερματολογίας ΜΗΤΕΡΑ


Το δέρμα αποτελεί το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπου, το οποίο αμέσως μετά τη γέννηση αφήνει πίσω του το υγρό και στείρο περιβάλλον της μήτρας και έρχεται σε επαφή με τον ατμοσφαιρικό αέρα, τις μεταβολές της θερμοκρασίας, τα μικρόβια, τα υφάσματα και άλλους ερεθιστικούς παράγοντες.

Για πολλά χρόνια η περιποίηση του βρεφικού δέρματος βασιζόταν σε εμπειρικούς, παραδοσιακούς τρόπους, βασισμένους στην κουλτούρα του κάθε λαού, τη γεωγραφική θέση και το κλίμα της περιοχής.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια η βιομηχανία των καλλυντικών προσφέρει απλόχερα άφθονα προϊόντα περιποίησης του βρεφικού δέρματος, όμως πολλά από αυτά δεν έχουν ως υπόβαθρο σωστά τεκμηριωμένες μελέτες όσον αφορά στις ενδείξεις, στον τρόπο ή στη συχνότητα χρήσης.

Τα συνηθέστερα προϊόντα βρεφικής περιποίησης είναι τα καθαριστικά μέσα, τα αντισηπτικά, οι μαλακτικές – ενυδατικές κρέμες, οι κρέμες φραγμού και οι πούδρες.

Καθαριστικά μέσα

Με τον όρο αυτόν εννοούμε τα διάφορα σαπούνια σε οποιαδήποτε μορφή (πλάκα – υγρό), τα οποία σκοπό έχουν να απομακρύνουν από το δέρμα και το τριχωτό της κεφαλής, τη σκόνη, τα λίπη, οργανικές εκκρίσεις, μικροοργανισμούς κ.ά.

Το χλιαρό νερό πολλές φορές δεν είναι αρκετό για να απομακρύνει όλα αυτά, οπότε κρίνεται αναγκαία η χρήση αυτών των προϊόντων.

Θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα ήπια, όχι τόσο αλκαλικά, να είναι κοντά στο pH του δέρματος ή των δακρύων, όταν πρόκειται για σαμπουάν, ώστε να μην προκαλούν ξηρότητα στο δέρμα ή τσούξιμο στα μάτια.

Δε θα πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι η κεράτινη στοιβάδα (το εξωτερικό περίβλημα του δέρματος) είναι πλούσια σε λιπίδια, αναγκαία για τη διατήρηση της τοπικής χλωρίδας και της ακεραιότητας του επιδερμικού φραγμού.

Η χρήση λοιπόν προϊόντων καθαρισμού θα πρέπει να γίνεται με σύνεση και ορθολογισμό, χωρίς έντονες τριβές, με μοναδικά κριτήρια την ακεραιότητα και την υγεία του βρεφικού δέρματος.

Αντισηπτικά

Τα αντισηπτικά καταστρέφουν ή εμποδίζουν μικροοργανισμούς να αναπτυχθούν στο βρεφικό δέρμα. Η χρήση τους θα πρέπει να περιορίζεται για συγκεκριμένες ιατρικές πράξεις ή χειρουργικές επεμβάσεις και όχι να αποτελεί μέρος της ρουτίνας καθαρισμού του βρέφους.

Μαλακτικές – ενυδατικές κρέμες

Οι μαλακτικές – ενυδατικές κρέμες σκοπό έχουν να διαφυλάξουν ή να βελτιώσουν την αίσθηση απαλότητας και την ελαστικότητα του βρεφικού δέρματος. Η χρήση τους δεν περιορίζεται μόνο σε παθολογικές καταστάσεις (ξηρότητα δέρματος – ατοπική δερματίτιδα), αλλά γίνεται και στο φυσιολογικό δέρμα. Βοηθούν ώστε αυτό να διατηρεί την υγρασία του, μειώνοντας τη διαδερμική απώλεια νερού.

Επίσης, σύγχρονες μελέτες αποδεικνύουν ότι ενισχύουν τον επιδερμικό φραγμό. Παρ’ όλα αυτά, η καθημερινή χρήση τους πρέπει να συνοδεύεται και από τη σύμφωνη γνώμη του ειδικού ιατρού και να μην είναι κριτήριο χρήσης η ευχάριστη μυρωδιά ή οι καλλυντικές ιδιότητες μιας μαλακτικής – ενυδατικής κρέμας.

Κρέμες φραγμού

Πρόκειται για ιδιαίτερα παχύρρευστες κρέμες, οι οποίες χρησιμοποιούνται στη μηρογεννετική περιοχή (περιοχή που καλύπτεται από την πάνα) και σκοπό έχουν να μειώσουν τον ερεθισμό του ευαίσθητου βρεφικού δέρματος της περιοχής της πάνας από τις ερεθιστικές ουσίες με τις οποίες έρχεται σε επαφή (ούρα – κόπρανα – πάνα).

Έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, προσφέρουν λίπανση στις πτυχές (απαραίτητη λόγω της έντονης τριβής με την πάνα) και πολλές από αυτές έχουν και επουλωτικό χαρακτήρα. Η χρήση τους όμως θα πρέπει να είναι περισσότερο θεραπευτική παρά προληπτική και να αποφεύγεται η τακτική εφαρμογή τους σε κάθε άλλαγμα πάνας.

Πούδρες

Η χρήση πούδρας ως αντιερεθιστικού παράγοντα και ως «ξηραντικού» μέσου της περιοχής της πάνας στις μέρες μας δεν έχει ιδιαίτερη εφαρμογή. Σε περίπτωση όμως που αυτή προταθεί από το θεράποντα ιατρό, θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί έτσι ώστε να μην εισπνέεται από τα βρέφη ή να μην εισέρχεται στον κόλπο των θηλέων.

Ο σωστός καθαρισμός και η περιποίηση του βρεφικού δέρματος

Ο σωστός καθαρισμός και η περιποίηση του βρεφικού δέρματος προσφέρει χαλάρωση και ευεξία στο βρέφος, αλλά και στη μητέρα, δε θα πρέπει όμως να γίνεται με μοναδικό κριτήριο την αισθητική. Σκοπός είναι η βελτίωση της ποιότητας του δέρματος έτσι ώστε να αποφεύγονται οι παθολογικές καταστάσεις που οφείλονται σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως επιμολύνσεις και ερεθισμοί.

Από την άλλη πλευρά, η συστηματική μάχη απέναντι στις μολύνσεις, η «αποστείρωση» των βρεφών και του περιβάλλοντός τους και η υπερβολική χρήση τοπικών κρεμών περιποίησης μπορεί να έχουν ανεπιθύμητα αποτελέσματα.

Τα βρεφικά προϊόντα που κυκλοφορούν μπορεί να είναι ελεγμένα και ασφαλή, αλλά δεν αποκλείουν την ευαισθητοποίηση του βρεφικού δέρματος σε κάποιο από τα συστατικά τους και την εμφάνιση μελλοντικών αλλεργιών.

Επιβάλλονται, λοιπόν, η σωστή πληροφόρηση του γονέα από το θεράποντα ιατρό και η εξατομίκευση της περιποίησης του βρεφικού δέρματος από το δερματολόγο όταν υπάρχει πρόβλημα.