Προβλήματα παιδικού ύπνου

Απαντά η Έλενα Τερζίογλου
Κλινική Ψυχολόγος

Έχω ένα γιο 15μηνών. Τον θήλαζα 9,5 μήνες. Από την αρχή είχαμε προβλήματα ύπνου. Για τον βραδινό ύπνο έχει δημιουργηθεί μία ρουτίνα όπου ξεκινάμε με μπάνιο – τάισμα – κρεβάτι.

Τους 2 πρώτους μήνες δεν κοιμόταν ούτε λεπτό την νύχτα και κοιμόταν μόνο την ημέρα, παρόλο που φρόντιζα την ημέρα να έχει φως – φασαρία ήταν στο σαλόνι και τη νύχτα σκοτάδι – ησυχία – κούνια.

Μετά ξεκίνησε να κοιμάται τη νύχτα και να ξυπνάει ανά δίωρο για να τον θηλάζω. Κάποια στιγμή μέχρι τους 9 μήνες που τον θήλαζα μπήκε σε πρόγραμμα και τον θήλαζα πριν πέσει για ύπνο και κατά τις 5-6 το πρωί (ξυπνώντας ανα 1-2 ώρες τη νύχτα αλλά τον ξανακοίμιζα εύκολα).

Όταν έγινε 6 μηνών τον πήγα στο δωμάτιό του που κοιμάται μέχρι σήμερα.

Όταν σταμάτησα να τον θηλάζω στους 9,5 μήνες ήλπιζα σε αυτό που μου έλεγαν οι περισσότεροι ότι δηλαδή το παιδί μπορεί να μην χορταίνει και γι’ αυτό ξυπνάει, όμως ακριβώς η ίδια κατάσταση συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Και ενώ μέχρι πριν ένα μήνα ξύπναγε ανα 1-2 ώρες και τον κοίμιζα μέσα σε 5 λεπτά το πολύ, παραμένοντας ξαπλωμένος στην κούνια του, τον τελευταίο μήνα με το που ξυπνάει σηκώνεται κατευθείαν όρθιος και κλαίει γοερά.

Στην αρχή δεν μπορούσα να τον ηρεμήσω και να τον κάνω να κοιμηθεί με τίποτα και έτσι κουρασμένη μεσ’ τη νύχτα τον έπαιρνα στο κρεβάτι μας όπου κοιμόταν σαν πουλάκι και εννοείται δεν ξύπναγε ανα 1-2 ώρες αλλά μόνο κατά τις 6 για να φάει ή και αργότερα.

Μετά από 4 εβδομάδες που συνεχίζεται αυτό αποφάσισα ότι δεν γίνεται να συνεχιστεί να έρχεται τη νύχτα στο κρεβάτι μας γιατί θέλω να μείνω έγκυος στο 2ο και δεν μπορώ για 2 λόγους α)γιατί στο κρεβάτι μας κλωτσάει και φοβάμαι και β)πώς θα είμαι έγκυος και θα ξυπνάω κάθε μία ώρα μέσα στη νύχτα;

Έτσι αποφάσισα να μην τον ξαναφέρω στο κρεβάτι μας και τώρα εδώ και πέντε μέρες, όταν ξυπνάει πάω και τον παίρνω αγκαλιά (με τίποτα δεν μπορώ να τον ξανακοιμήσω στην κούνια του) και προσπαθώ να τον κοιμίσω στην αγκαλιά μου και μετά τον βάζω στην κούνια. Μου παίρνει μισή ώρα αυτή η διαδικασία αλλά αν τον βάλω πριν κοιμηθεί καλά, πάλι ξυπνάει με που τον ακουμπίσω και κλαίει με λυγμούς.

Προβληματίζομαι αν αυτή είναι η σωστή διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσω και για να τον βγάλω από το κρεβάτι μας και για να μάθει να κοιμάται τη νύχτα. Έχω καταφέρει να τον βγάλω από το κρεβάτι μας, αλλά και η αγκαλιά είναι σωστή μέθοδος (είναι 12 κιλά και με κουράζει πολύ) ή θα μάθει έτσι και θα γίνει χειρότερα;

Βοηθήστε με σας παρακαλώ. Δεν δουλεύω και έτσι έχω κάποιες σχετικές αντοχές. Δεν ξέρω τι πρέπει να εφαρμόσω για να έχω αποτελέσματα.

Περιμένω τη συμβουλή σας
Ευχαριστώ

ΥΓ: Ξέχασα να αναφέρω ότι την ημέρα κοιμάται περίπου 1,5-2 ώρες και το βράδυ τον βάζω για ύπνο μεταξύ 9-10.

Mυρτώ Φ., Αθήνα

Αγαπητή Μυρτώ,

Tα μωρά που θηλάζουν στην πλειοψηφία τους ξυπνούν τη νύχτα ακόμη και μετά τον χρόνο και αυτό δεν είναι καθόλου επειδή δεν χορταίνουν -σας το αναφέρω γιατί δεν κατάλαβα ακριβώς αν σας το έλεγαν αυτό για να σταματήσετε τον θηλασμό ή για όταν τον σταματήσατε και μετά.

Γενικώς, είναι λίγο δύσκολη η περίοδος που αποφασίσατε να αποθηλάσετε γιατί γύρω στους 8-9 μήνες όπως έχω γράψει αναλυτικά σε προηγούμενα κείμενα το μωρό προτιμά την μητέρα του από τα ξένα πρόσωπα εκδηλώνοντας το «άγχος του 8ου μήνα» που συνδέεται με την απουσία της μητέρας.

Επίσης, σε αυτό τον μήνα μπορεί να υπάρχει επιπλέον δυσφορία λόγω της οδοντοφυΐας ή λόγω του ότι το μωρό μπορεί να βλέπει διάφορα όνειρα προσπαθώντας να επεξεργαστεί τις πληροφορίες της ημέρας και να ξυπνά τρομαγμένο. Σκέφτομαι ότι θα ήταν δύσκολο να τα διαχειριστεί όλα αυτά όντας και σε άλλο δωμάτιο. Ενδεχομένως γι’ αυτό και συνέχισε να ξυπνάει.

Στην ηλικία που είναι τώρα ο γιος σας μπαίνει σε ένα σημαντικό στάδιο της διεργασίας αποχωρισμού-εξατομίκευσης που ονομάζεται επαναπροσέγγιση. Ξεκινά στους 15 μήνες περίπου, κορυφώνεται στους 18 -που είναι και η πιο δύσκολη περίοδος- και αρχίζει να φθίνει από τους 21 μήνες και μετά όπου διάφορα αναπτυξιακά επιτεύγματα συμβάλλουν στο να αποκτήσει πλέον το παιδί την ικανότητα να λειτουργεί σε μια μεγαλύτερη απόσταση και χωρίς τη φυσική παρουσία της μητέρας.

Πιο αναλυτικά, γύρω στους 15 μήνες παρατηρείται μια σημαντική αλλαγή στην ποιότητα της σχέσης μητέρας-παιδιού. Η μητέρα δεν αποτελεί πλέον τη «βάση» για γέμισμα σε περιόδους ανάγκης, αλλά ένα άτομο με το οποίο το παιδί επιθυμεί να μοιράζεται κάθε του ανακάλυψη. Έτσι παρατηρεί κανείς στη συμπεριφορά του ότι συνεχώς πηγαίνει πράγματα στη μητέρα που έχει «ανακαλύψει».

Ταυτόχρονα, με την αρχόμενη συνειδητοποίηση της ξεχωριστής του ύπαρξης, συνειδητοποιεί επίσης ότι οι επιθυμίες της μητέρας δεν είναι πάντα ταυτόσημες με τις δικές του. Αυτή η συνειδητοποίηση κλονίζει την αίσθηση μεγαλείου και παντοδυναμίας του. Από την άλλη το παιδί αρχίζει να παίρνει περισσότερη ευχαρίστηση όχι πλέον από την ανεξάρτητη κίνηση και εξερεύνηση του άψυχου κόσμου, αλλά από την κοινωνική αλληλεπίδραση.

Η αναγνώριση της μητέρας ως ξεχωριστής ύπαρξης συνεπάγεται την αναγνώριση της ξεχωριστής ύπαρξης άλλων παιδιών και της ομοιότητας τους με εκείνο. Αναπτύσσεται η επιθυμία για καθρέφτισμα, μίμηση, ταύτιση με άλλα παιδιά. Αυτές οι εξελίξεις λαμβάνουν χώρα στο μέσο της πρωκτικής φάσης όπου χαρακτηριστική είναι η απληστία και η ζήλια.

Επίσης, με την ανακάλυψη της ανατομικής διαφοράς των φύλων το παιδί βιώνει το σώμα του ως δικό του κτήμα και δεν θέλει πια να το «διαχειρίζονται». Έτσι, δεν κάθεται πια παθητικό όταν το αλλάζουν ή το ντύνουν ή δεν θέλει να το αγκαλιάζουν ή να το φιλάνε εάν δεν θέλει.

Ακόμη, ο κόσμος του επεκτείνεται για να συμπεριλάβει και τον πατέρα, αλλά και άλλα άτομα εκτός των γονέων (Abelin, 1971· Liebman, & Abell, 2000). Όμως, η σχέση των γονιών μεταξύ τους φέρνουν το παιδί αντιμέτωπο με το ότι η μητέρα έχει και άλλα ενδιαφέροντα. Επίσης, η συνειδητοποίηση της ξεχωριστής ύπαρξης φέρνει στο προσκήνιο συναισθήματα εγκατάλειψης καθώς και έντονο άγχος. Ενώ το παιδί χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο τη σωματική του χωριστή ύπαρξη και αυτονομία, υπάρχει μια συνεχής ανησυχία για το που βρίσκεται η μητέρα.

Σε αυτή την φάση μπορεί να παρατηρηθεί έντονο άγχος αποχωρισμού που εκδηλώνεται με υπερκινητικότητα και ανησυχία ως άμυνες στο να μη βιωθεί το επώδυνο συναίσθημα της θλίψης (εφόσον σε αυτή τη φάση το παιδί δεν μπορεί ακόμη να το διαχειριστεί επαρκώς). Σχεδόν όλα τα παιδιά αυτή την περίοδο παρουσιάζουν ξεσπάσματα θυμού, μεγάλη ευαλωτότητα, οργή, αίσθημα αβοήθητου, δυσκολίες στον ύπνο, καθώς και άγχος προς τους ξένους (Mahler, et al., 1975).

Από τον τρόπο πάντως που περιγράφετε τα πράγματα φαίνεται ότι το παιδί δυσκολεύεται αρκετά στον ύπνο αν λέτε ότι από τους 9 μήνες και μέχρι τώρα ξυπνά ανά 1-2 ώρες. Ωστόσο, δεν μπορώ να κάνω κάποια περαιτέρω υπόθεση γι’ αυτό χωρίς κλινική εκτίμηση και συνεκτίμηση και άλλων παραγόντων.

Σε σχέση με την αντιμετώπιση, ναι, είναι προτιμότερο να πηγαίνετε εσείς στο δωμάτιο του εφόσον εδώ και 9 μήνες έχει μεταφερθεί σε δικό του δωμάτιο. Αν δυσκολεύεται πολύ να αποκοιμηθεί και ξυπνά κάθε φορά που φεύγετε ίσως θα μπορούσατε να βάλετε προσωρινά ένα μικρό ντιβάνι στο δωμάτιο του ώστε να παραμένετε για λίγο μαζί του μέχρι να κοιμηθεί. Σε σχέση με την αγκαλιά, εγώ προσωπικά δεν θα άφηνα ποτέ ένα παιδί να κλαίει μόνο του.

Πέρα από το αναπτυξιακό πλαίσιο που σας δίνω, διερευνήστε τι άλλο μπορεί να συμβαίνει. Ας πούμε, πως είναι γενικώς η σχέση του μαζί σας; Έχει αλλάξει κάτι στη συμπεριφορά του κατά την διάρκεια της ημέρας; Σας αποχωρίζετε εύκολα για να παίξει; Αν σκεφτείτε αυτούς τους τελευταίους μήνες θα λέγατε ότι αυτή η δυσκολία στον ύπνο είναι μια κατάσταση που προοδευτικά «χειροτερεύει» ή μπορείτε να την συνδέσετε με κάποιο γεγονός; (π.χ. αν λείψατε εσείς για πάνω από μια μέρα).

Τέλος, θα σας συμβούλευα να περιμένετε 3-4 μήνες πριν προχωρήσετε σε επόμενη εγκυμοσύνη.

Βιβλιογραφία
– Abelin, E. L. (1971). The role of the father in the separation-individuation process In J. B. McDevitt & C. F. Settlage (Eds.), Separation-Individuation: Essays in Honor of Margaret S. Mahler, pp. 229–252. New York: International Universities Press.
– Liebman, S. J. & Abell, S. C. (2000). The forgotten parent no more: a psychoanalytic reconsideration of fatherhood. Psychoanalytic psychology, 17, 88-105.
– Mahler, M. S., Pine, F., & Bergman, A. (1975). The psychological birth of the human infant. New York: Basic Books.

Τις ερωτήσεις σας προς την επιστημονική μας ομάδα
μπορείτε να τις στέλνετε ΕΔΩ
Φιλικά,
η ομάδα του Μητρικού θηλασμού

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *