Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει τον αποκλειστικό θηλασμό του βρέφους για τους πρώτους 6 μήνες της ζωής του, κατά τους οποίους το βρέφος λαμβάνει μόνο μητρικό γάλα, χωρίς να δίνονται άλλα υγρά, ούτε καν νερό, με εξαίρεση διαλύματα για στοματική ενυδάτωση, φάρμακα, βιταμίνες και μέταλλα.

• Λιπαρά 

Tα λιπαρά του ώριμου μητρικού γάλακτος κυμαίνονται συνήθως μεταξύ 3,5-4,5% αν και υπάρχουν μεγαλύτερες διακυμάνσεις. Στα 100 γρ. μητρικού γάλακτος, περίπου 2 γρ. είναι κορεσμένα λιπαρά, 1.7 γρ. μονοακόρεστα και 0.5 γρ. πολυακόρεστα, σημαντικά για τη δομή του εγκεφάλου και του αμφιβληστροειδούς. 

Επί του συνόλου των λιπών το 44% είναι κορεσμένα λιπαρά οξέα, ενώ το 55% ακόρεστα λιπρά οξέα (μονοακόρεστα το 40% και πολυακόρεστα το 15%). Τα λιπαρά αυτά οξέα, εν μέρη λαμβάνονται από την κυκλοφορία του αίματος (και επηρεάζονται από τη δίαιτα της μητέρας) και εν μέρη συντίθενται de novo στον αδένα του μαστού. 

Επιπλέον, το ένζυμο λιπάση βοηθά στη διάσπασή τους, κάνοντας το γάλα περισσότερο εύπεπτο από το αγελαδινό. Απορροφάται από τον οργανισμό και δεν αφήνει μεγάλο υπόλειμμα, γι αυτό οι κενώσεις των μωρών που θηλάζουν αποκλειστικά έχουν ένα ιδιαίτερο χρώμα, σύσταση αλλά και μυρωδιά.

• Πρωτεΐνες

Η σύσταση των πρωτεϊνών του γάλακτος είναι η ιδανική για το πεπτικό σύστημα του βρέφους. Είναι ευκολοχώνευτες, εύκολα απορροφήσιμες και δεν κουράζουν τους νεφρούς και το ήπαρ του βρέφους. Έτσι, τα βρέφη που θηλάζουν καλύπτονται ενεργειακά και παίρνουν βάρος ακόμη και με μικρότερη ποσότητα γάλακτος σε σχέση με τα βρέφη που διατρέφονται με ξένο (όχι μητρικό) γάλα επειδή απορροφούν στο μέγιστο τις πρωτεΐνες (ολική απορρόφηση από το έντερο του βρέφους) και τα άλλα θρεπτικά συστατικά.

• Υδατάνθρακες

Οι υδατάνθρακες είναι σημαντική πηγή ενέργειας και περιέχονται στο μητρικό γάλα σε μεγαλύτερη ποσότητα από ότι στο αγελαδινό. Για παράδειγμα, η λακτόζη περιέχεται σε ποσοστό πάνω από 40% ενώ στο αγελαδινό το ποσοστό είναι 30%. Η λακτόζη βοηθά στην ταχεία απορρόφηση του ασβεστίου και του μαγνησίου, ουσίες απαραίτητες για τον ανθρώπινο οργανισμό. Επιπλέον, προστατεύει το βρέφος από εντερικές λοιμώξεις. Σε συνδυασμό με την λακτάση που περιέχει, βοηθά στην ομαλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος.

• Βιταμίνες – Μέταλλα

Το μητρικό γάλα παρέχει επαρκείς ποσότητες βιταμίνης Ε, της βιταμίνης D αλλά και του συμπλέγματος Β. Επίσης παρέχονται τα μεταλλικά στοιχεία σίδηρος και ψευδάργυρος σε ιδιαίτερα απορροφήσιμη μορφή. Συγκεκριμένα, ο σίδηρος απορροφάται σε ποσοστό 49% και ο ψευδάργυρος έχει υψηλή βιοδιαθεσιμότητα. Αντιθέτως, στο αγελαδινό γάλα η ποσότητα της βιταμίνης D δεν καλύπτει πλήρως τις ανάγκες του βρέφους, γι΄αυτό προστίθεται τεχνητά κατά την παρασκευή του.

• Αντισώματα

Σε μία σταγόνα μητρικού γάλακτος υπάρχουν 10.000-13.500.000 ζωντανά κύτταρα. Συγκεκριμένα, σε κάθε ml από πρωτόγαλα υπάρχουν 4 εκατομμύρια αρχέγονα ζωντανά κύτταρα, σε κάθε ml μητρικού γάλακτος στους 6 μήνες, ενώ σε κάθε νέο εξάμηνο στο μητρικό γάλα υπάρχουν περίπου τα μισά από το προηγούμενο. Επιπλέον, στο μητρικό γάλα περιέχονται διάφοροι αμυντικοί παράγοντες (λυσοζύμη, λακτοφερίνη, ανοσοσοσφαιρίνες), οι οποίοι ενισχύουν το αμυντικό σύστημα του βρέφους που θηλάζει, προστατεύοντάς το από λοιμώξεις. Η μητέρα προσφέρει στο μωρό της έτοιμα αντισώματα θωρακίζοντας την υγεία του.

Οφέλη μητρικού γάλακτος

Το μητρικό γάλα είναι η ιδανική τροφή για το βρέφος. Περιέχει όλα τα απαραίτητα συστατικά για την ανάπτυξή του βρέφους, σε επαρκείς ποσότητες και στην ιδανική σύσταση. Ταυτόχρονα, το μητρικό γάλα απαιτεί λιγότερη προετοιμασία από την πλευρά της μητέρας. 

Είναι ζεστό σε κατάλληλη θερμοκρασία για το βρέφος και δεν περιέχει μικρόβια, λόγω της άμεσης κατανάλωσης. Μπορεί να μεταβάλλεται ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε βρέφους, ηλικιακές, αναπτυξιακές και προβλήματα υγείας του. 

Η αλλαγή στη γεύση επηρεάζεται από τις τροφές που καταναλώνει η μητέρα και βοηθά το μωρό να δεχτεί ευκολότερα τις στέρεες τροφές. Τα παιδιά που θηλάζουν έχουν λιγότερη πιθανότητα να γίνουν υπέρβαρα.

ΠΙΝΑΚΑΣ
Μητρικό γάλα | διατροφικά στοιχεία
θηλασμός (ανά 100 γραμμάρια)

• θεωρητική ενεργειακή απόδοση 70 kcal
• νερό 87,5 g.

• Μακροθρεπτικά Συστατικά

• λίπη 4,38 g.
•  κορεσμένα 2,09 g.
•  μονοακόρεστα 1,658 g.
•  πολυακόρεστα 0,497 g.
•  ωμέγα-3 0,052 g.
•  ωμέγα-6 0,374 g.
•  υδατάνθρακες 6,89 g.
•  εκ των οποίων σάκχαρα 6,89 g.
•  πρωτεΐνες 1,03 g.

• Ιχνοστοιχεία

Μέταλλα
• ασβέστιο 32 mg.
• σίδηρος 0,03 mg.
• μαγνήσιο 3 mg.
• κάλιο 51 mg.
• νάτριο 17 mg.
• ψευδάργυρος 0,17 mg.
• χαλκός 0,052 mg.
• μαγγάνιο 0,026 mg.
• φωσφόρος 0,026 mg.

Βιταμίνες