Απαντά η Lauri-Ann Robertson
Μοριακός Βιολόγος BSCM
Πιστοποιημένη Σύμβουλος Γαλουχίας IBCLC
Ειδικός Ολιστικής Οικογενειακής Υγείας CHHC
www.familywellness.gr 

Η μπέμπα μου στις 25/6/11 μπήκε στον όγδοο μήνα. Θήλαζα αποκλειστικά μέχρι και τον πέμπτο μήνα και θηλάζω ακόμα.

Πολύ νωρίς διαγνώστηκε έκζεμα λόγω αλλεργίας στην πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος. ευτυχώς με την αποχή από τα γαλακτοκομικά δεν ξαναπαρουσιάστηκε κάποιο πρόβλημα.

Έχουμε ξεκινήσει την εισαγωγή στις στερεές τροφές από 5,5 μηνών και πλέον τρώμε αρκετά φρούτα, λαχανικά, κοτόπουλο και δημητριακά. στην τελευταία επίσκεψη στην παιδίατρο μας είπε λόγω της αλλεργίας να μην εισάγουμε μοσχάρι.

Είπε ότι η απογευματινή κρέμα δημητριακών που περιέχει σίδηρο καλύπτει τις ανάγκες. ισχύει αυτό; Θα προτιμούσα αντί για τις έτοιμες κρέμες να τις δίνω νιφάδες βρώμης, πως θα μπορούσα να καλύψω αλλιώς τις ανάγκες της σε σίδηρο;

Ελευθερία Κ., Θεσσαλονίκη

Ευχαριστώ που μου δίνετε την ευκαιρία αυτή για να ασχοληθώ με αυτό το θέμα. Είναι αλήθεια ότι βλέπω πολλά μωρά και μητέρες στη χώρα μας που λαμβάνουν αυτή τη συμβουλή που μάλλον μπερδεύει. Αλλά όμως είναι σημαντικό πριν απαντήσω στην ερώτησή σας,  πρώτα να καταλάβουμε πως συμβαίνουν οι αλλεργίες.

Μια αλλεργική αντίδραση αναπτύσσεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αρχίζει να αναγνωρίζει μια πρωτεΐνη σαν ξένη, σαν απειλή, και κατόπιν αρχίζει να αντιδρά σε οποιαδήποτε επαφή με αυτή τη συγκεκριμένη πρωτεΐνη.

Ένα μη υγιές πεπτικό σύστημα θα αυξήσει περαιτέρω την έκθεση στο αλλεργιογόνο (αυτή τη συγκεκριμένη πρωτεΐνη) και γι αυτό το λόγο αυξάνονται οι πιθανότητες αλλεργιών στις τροφές.

Τα τοιχώματα του στομάχου ή του εντέρου θα πρέπει να είναι υγιή και «ισχυρά» προκειμένου να εμποδίσουν την μεταφορά της πρωτεΐνης μέσα στην κυκλοφορία και έτσι να αυξηθούν οι πιθανότητες για μια αλλεργική αντίδραση.

Οι περισσότερες αιτίες αλλεργιών στα θηλάζοντα μωρά θα πρέπει να αναζητηθούν στις ίδιες τις μητέρες τους, οι οποίες υπερκαταναλώνουν κάποια τροφή, με αποτέλεσμα το ανοσοποιητικό σύστημα των μωρών να αντιδρά σε αυτή την πρωτεΐνη.

Οι περισσότερες από τις συμβουλές που ακούω ότι δίνονται στις θηλάζουσες μητέρες στη χώρα μας και αφορούν τροφικές αλλεργίες, φαίνεται ότι έχουν βάση σε μια λανθασμένη αντίληψη: ότι μικρές ποσότητες πρωτεΐνης από την τροφή της μητέρας μεταφέρονται στο μωρό μέσω του μητρικού γάλακτος.

Στην πραγματικότητα, η μητέρα θα πρέπει να καταναλώνει κάθε μέρα μια τροφή σε μεγάλες ποσότητες για να προκληθεί έκθεση και αλλεργική αντίδραση στο μωρό που θηλάζει. Αυτό μάλιστα είναι πιο συχνό με την υπερκατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και έχει προκαλέσει την πιο συχνή αλλεργική αντίδραση ενάντια στην πρωτεΐνη του γάλακτος της αγελάδος.

Το φαινόμενο αυτό έχει γίνει ακόμη χειρότερο από την αχρείαστη έκθεση στην πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος κατά τη πρώιμη διατροφή των νεογνών, συχνά ακόμη και τις πρώτες δύο μέρες στα μαιευτήρια.  

Έχουν γίνει κάποιες επιστημονικές μελέτες για την συσχέτιση της αλλεργίας  από αγελαδινό γάλα, με την αλλεργία στο βόειο κρέας, αλλά φαίνεται ότι μάλλον έχουν ερμηνευθεί λανθασμένα.

1. Η πρωτεΐνη η οποία προκαλεί την πλειονότητα των αλλεργιών στο αγελαδινό γάλα είναι διαφορετική από εκείνη στο βόειο κρέας.
2. Είναι πού απίθανο για ένα μωρό να εκτεθεί υπερβολικά στην πρωτεΐνη του κρέατος μέσω του μητρικού γάλακτος.
3. Οι μελέτες δείχνουν ότι ένα μωρό με αλλεργία στο βόειο κρέας, μάλλον θα έχει αλλεργία στο αγελαδινό γάλα (13 -20%).  Αυτό ΔΕΝ συμβαίνει αντίθετα. Με άλλα λόγια, το να υπάρχει αλλεργία στο αγελαδινό γάλα δεν συνεπάγεται συνήθως αλλεργία στο βόειο κρέας και η τελευταία έτσι και αλλιώς είναι πολύ σπάνια. Αυτό βέβαια δεν αποτελεί έκπληξη, εφόσον οι αλλεργίες  στο αγελαδινό γάλα είναι πολύ συχνές και προκαλούν φλεγμονή στο πεπτικό σύστημα. Αυτές οι μελέτες έχουν γίνει επίσης σε μεγαλύτερα παιδιά, που ελαττώνουν σταδιακά το θηλασμό υπέρ των στερεών τροφών.

   Προσωπικά έχω την θεωρία ότι μη διαγνωσμένες αλλεργίες στο αγελαδινό γάλα διαταράσσουν το πεπτικό σύστημα αρκετά, έτσι ώστε να προκληθούν συχνά αλλεργίες σε άλλα είδη τροφών (ειδικά σε τροφές που καταναλώνονται τακτικά).  

4. Αυτό σε μένα τουλάχιστον ακούγεται σαν να υποθέτουμε ότι μια αλλεργία στο αυγό πιθανόν να οδηγήσει σε αλλεργία και στο κοτόπουλο. Τίποτε βέβαια δεν αποκλείεται, αλλά δεν είναι πολύ πιθανόν. Ίδιο ζώο μεν…διαφορετική πρωτεΐνη δε.
5. Οι περισσότεροι άνθρωποι με μια αλλεργία στο βόειο κρέας μπορούν να καταναλώσουν το καλοψημένο, αλλά θα πρέπει να αποφύγουν το «λίγο» ψημένο κρέας. Αυτό είναι γεγονός για τις περισσότερες αλλεργίες επειδή η πρωτεΐνη αδρανοποιείται στην διαδικασία του μαγειρέματος και η αναγνώρισή της σαν ξένης από το σώμα ελαχιστοποιείται.
6. Οι αλλεργίες δημιουργούν προβλήματα ειδικά όταν απαιτείται να εξαλείψουμε από το διαιτολόγιό μας ολόκληρη ομάδα τροφών. Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό να αποφύγουμε επιπλέον stress και περιορισμούς στην τροφή μας για μη ουσιαστικούς λόγους.
7. Η αποκάλυψη μια τροφικής αλλεργίας μέσω της έκθεσης στο μητρικό γάλα, μάλλον είναι ένα δώρο από την φύση. Και αυτό γιατί οι κίνδυνοι που διατρέχει το παιδί από την έκθεση στο μητρικό γάλα είναι πολύ μικρότεροι από τους αντίστοιχους μετά από απ ευθείας έκθεση κατά την διάρκεια του φαγητού.

   Εάν μια μητέρα μπορεί να φάει κρέας χωρίς κάποια αντίδραση από το μωρό που θηλάζει, τότε πιθανότατα μπορεί άφοβα να του δώσει καλοψημένο κρέας μια φορά τη βδομάδα. Εάν υπάρχει η αίσθηση ότι κάτι που τρώει η μητέρα επηρεάζει το μωρό που θηλάζει, σταματήστε να το τρώτε για 2 εβδομάδες και μετά το επαναφέρετε.  

8. Διαλέξτε τροφές που η μητέρα καταναλώνει στην δική της διατροφή. Μπορείτε να προσθέσετε αρνάκι, κατσίκι, κοτόπουλο, μοσχάρι, χοιρινό ακόμη και κάποια άσπρα ψάρια (αλλά διαλέγετε τροφές που περιλαμβάνονται ήδη στην διατροφή της θηλάζουσας μητέρας). 

Σε απάντηση της δεύτερης ερώτησης, πάντοτε συνιστώ πλήρεις, μη επεξεργασμένες τροφές για τα παιδιά μας. Σίγουρα τα δημητριακά, όπως οι νιφάδες βρώμης, είναι καλύτερα από τις έτοιμες κρέμες.

Η βόεια αλβουμίνη (πρωτεΐνη) του ορού (δηλ. «στο αίμα») [Bovine Serum Albumin (BSA)] βρίσκεται και στο γάλα της αγελάδος, σε πολύ μικρές ποσότητες, και στο κρέας των βοειδών.

Η πλειοψηφία όμως των αλλεργιών στο αγελαδινό γάλα είναι μια αντίδραση στην βητα-γαλακτοσφαιρίνη και στην καζεΐνη που βρίσκονται σ’ αυτό το γάλα. Η καζεΐνη αποτελεί πάνω από το 80% των πρωτεϊνών του αγελαδινού γάλακτος, ενώ στο μητρικό γάλα αντίστοιχα αποτελεί μόνο το 40%. Η καζείνη επιπλέον είναι ειδική για κάθε θηλαστικό, κάτι που σημαίνει ότι η δομή της είναι διαφορετική.

Άρα έτσι εξηγείται γιατί μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση. Η βητα-γαλακτοσφαιρίνη δεν συναντάται στο ανθρώπινο γάλα.