Νέα στάνταρ για τα Φιλικά προς τα Βρέφη ιδρύματα από την UNICEF UK

Νέα στάνταρ για τα Φιλικά προς τα Βρέφη ιδρύματα από την UNICEF UK

Στα τέλη του 2012 η UNICEF UK, υπεύθυνη της Αρχής Αξιολόγησης Φιλικών προς τα Βρέφη Ιδρυμάτων στη Μεγάλη Βρετανία, εξέδωσε νέα αναθεωρημένα στάνταρ με τα οποία γίνεται η αξιολόγηση και επανα-αξιολόγηση των μαιευτηρίων, νοσοκομείων, πρωτοβάθμιων δομών υγείας στην κοινότητα, πανεπιστημίων και πόλεων για να αποκτούν ή να διατηρούν την πιστοποίηση ως Φιλικά προς τα Βρέφη και προς τον μητρικό θηλασμό.


Τα νέα στάνταρ προέκυψαν μέσα από ενδελεχή ζύμωση με όλους τους αρμόδιους φορείς στη Μεγάλη Βρετανία, όπως κλινικούς γιατρούς, ακαδημαϊκούς, ιθύνοντες πολιτικούς και μητέρες- γονείς. Έλαβαν υπόψη την αθροισμένη και αυξανόμενη εμπειρία από την εφαρμογή των ήδη υπαρχόντων στάνταρ. Περιγράφουν αυτά που χρειάζονται ώστε μαιευτήρια, νεογνικές μονάδες, υπηρεσίες υγείας στην κοινότητα εκτός νοσοκομείου και Κέντρα Παιδιών (μια δομή στη Μεγάλη Βρετανία που αφορά ποικίλες δραστηριότητες κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής, παρούσα σε κάθε γειτονιά) να χαρακτηρίζονται επίσημα ως Φιλικά προς τα Βρέφη.

Σύμφωνα με την φιλοσοφία των νέων στάνταρ, τα Δέκα Βήματα της UNICEF για επιτυχημένο μητρικό θηλασμό και το Πλάνο Επτά Σημείων για την διατήρηση του θηλασμού στην Κοινότητα είναι απαραίτητα και αναγκαία και ενσωματωμένα στα καινούργια στάνταρ, αλλά δεν αρκούν από μόνα τους.

Πέρα από τα παραπάνω, τα νέα στάνταρ επεκτείνουν τις προϋποθέσεις που απαιτούνται και τις εκσυγχρονίζουν ένα βήμα παραπέρα, σύμφωνα με την τελευταία επιστημονική τεκμηρίωση, θέτοντας ως προαπαιτούμενα την προστασία του μητρικού θηλασμού από την ανεξέλεγκτη προώθηση υποκατάστατων μητρικού γάλακτος και την συστηματική, τακτική, επαρκή και σύγχρονη εκπαίδευση όλων των επαγγελματιών που έρχονται σε επαφή με την μητέρα και το μικρό παιδί.

Οι δύο αυτές προϋποθέσεις τίθενται πριν από ο,τιδήποτε άλλο, για να μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι υποστηρίζει τον μητρικό θηλασμό. Η αναθεώρηση αυτή έρχεται σε συμφωνία με την επιταγή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας να προστατεύουμε, να προωθούμε και να υποστηρίζουμε τον μητρικό θηλασμό, ακριβώς με αυτήν την σειρά: Δεν μπορεί να υπάρχει υποστήριξη εάν πρώτα δεν υπάρχει προστασία, ή με απλά λόγια, δεν έχει νόημα να δίνουμε σωστές οδηγίες θηλασμού στην μητέρα και παράλληλα να έχουμε στο γραφείο μας διαφημιστικά φυλλάδια εταιριών υποκατάστατων μητρικού γάλακτος ή δωρεάν δείγματα γαλάτων.

Η υγεία και η ευεξία όλων των βρεφών είναι στην καρδιά της Πρωτοβουλίας για Φιλικά προς τα Βρέφη της UNICEF UK. Μια δυνατή σχέση μητέρας – βρέφους συνιστά τις βάσεις για τη μελλοντική υγεία και ευεξία του κάθε παιδιού, και ο μητρικός θηλασμός ενισχύει αυτό το δέσιμο αγάπης, κάνοντας σημαντική διαφορά στην υγεία.

Η UNICEF UK δουλεύει με τους ειδικούς για την εφαρμογή πρακτικών στηριγμένων σε επιστημονικές ενδείξεις, ώστε να προστατευτεί, να προωθηθεί και να υποστηριχθεί ο μητρικός θηλασμός, και επομένως να ενισχυθούν οι σχέσεις μητέρων παιδιών και οι οικογενειακές σχέσεις. Η UNICEF UK πιστεύει ότι η υποστήριξη αυτών των σχέσεων είναι σημαντική για όλα τα βρέφη, όχι μόνο για εκείνα που θηλάζουν.

Η εφαρμογή των νέων στάνταρ σε νοσοκομεία και πρωτοβάθμιες δομές υγείας θα βελτιώσει σημαντικά την φροντίδα των εγκύων γυναικών, των νέων μητέρων και των οικογενειών τους. Οι υπηρεσίες υγείας παροτρύνονται να συνεργάζονται μεταξύ τους και με συναφείς οργανισμούς για την στοιχειοθέτηση αυτών των στάνταρ.

Η πολύ υψηλής αξίας και κοινωνικής αποδοχής βράβευση με την Πιστοποίηση του Φιλικού Προς τα Βρέφη επιτυγχάνεται μέσα από έναν εκτεταμένο εξωτερικό έλεγχο των υπηρεσιών που προσφέρονται στις οικογένειες, έλεγχος που επιβεβαιώνει με στοιχεία ότι τα στάνταρ έχουν εφαρμοστεί. Με σκοπό να υποστηριχθεί η αποτελεσματική στοιχειοθέτηση των στάνταρ, η διαδικασία εκτίμησης κόβεται για πρώτη φορά σε τρία στάδια – κομμάτια.

Η Πιστοποίηση δίνεται όταν το ίδρυμα έχει επιτύχει και στα τρία αυτά στάδια. Μετά την Πιστοποίηση, οι υπηρεσίες μπορούν να προχωρούν στο Προχωρημένο ή ακόμα στο Εκλεκτό επίπεδο. Η UNICEF UK διατηρεί δημόσιο κατάλογο με τις υπηρεσίες υγείας στη Μεγάλη Βρετανία και την πρόοδό τους ως προς την Πιστοποίηση του Φιλικού προς τα Βρέφη (διαθέσιμη στο www.unicef.org.uk/babyfriendly/leaguetables).

Υπάρχει πλούτος επιστημονικών αποδείξεων για το ότι η πιστοποίηση του Φιλικού προς τα Βρέφη είναι αποτελεσματική στο να αυξάνει τα ποσοστά μητρικού θηλασμού. Η πιστοποίηση συνιστάται από το Εθνικό Ίδρυμα για την Αριστεία στην Υγεία και την Κλινική πράξη στη Βρετανία (National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE)) και από την Συμβουλευτική Επιστημονική Επιτροπή Διατροφής της Βρετανικής κυβέρνησης (UK Government’s Scientific Advisory Committee on Nutrition (SACN)), και συνιστά δομικό κομμάτι του Προγράμματος Υγιές Παιδί: Εγκυμοσύνη και τα πρώτα πέντε χρόνια της ζωής (Healthy Child Programme: Pregnancy and the first five years of life).

Το κόστος της Πρωτοβουλίας λαμβάνεται από τα ιδρύματα που ενδιαφέρονται να πιστοποιηθούν ως Φιλικά προς τα Βρέφη. Αυτό γιατί η UNICEF UK δεν λαμβάνει χρήματα από την κυβέρνηση για να τρέξει την Πρωτοβουλία, και επομένως πρέπει να πληρώνεται για τις υπηρεσίες αξιολόγησης που παρέχει.

  1. Το ενδιαφερόμενο ίδρυμα πρέπει στην αρχή να έρθει σε επαφή με την UNICEF UK, ώστε να εκφράσει επίσημα την επιθυμία του να γίνει Φιλικό προς τα Βρέφη. Με την εκδήλωση πρόθεσης το ίδρυμα λαμβάνει νέα, έρευνα και οδηγίες για την διαδικασία πιστοποίησης.
  2. Στο επόμενο στάδιο, το ενδιαφερόμενο ίδρυμα κάνει μια επίσκεψη για να ξεκινήσει η εφαρμογή. Κατά την επίσκεψη αυτή, ένα υψηλά ιστάμενο μέλος της ομάδας της Πρωτοβουλίας για Φιλικά προς τα Βρέφη θα υποστηρίξει το ίδρυμα να αναπτύξει ένα σοβαρό Σχέδιο Δράσης. Μόλις ολοκληρωθεί το πλάνο και ο Διευθυντής της UNICEF UK επιβεβαιώσει την υποστήριξη στο σχέδιο, απονέμεται στο ίδρυμα ένα Πιστοποιητικό Αφοσίωσης (Certificate of Commitment). Κατόπιν η υπηρεσία προχωρά στα στάδια της πλήρους πιστοποίησης.

Τα τρία (3) στάδια για την πλήρη πιστοποίηση του ιδρύματος ως Φιλικό προς τα Βρέφη, κατά χρονική σειρά είναι τα εξής:

1. ΧΤΙΖΟΝΤΑΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΒΑΣΕΙΣ

• Να υπάρχουν γραπτές πολιτικές και κατευθυντήριες γραμμές που να υποστηρίζουν τα στάνταρ.
• Να σχεδιαστεί ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα ώστε όλο το προσωπικό του ιδρύματος να εφαρμόζει τα στάνταρ ομοιόμορφα, ανάλογα και με τον ρόλο του καθενός.
• Να υπάρχουν προβλεπόμενες διαδικασίες για την στοιχειοθέτηση, τον επανέλεγχο και την εκτίμηση εφαρμογής των στάνταρ
• Να διασφαλιστεί ότι ο μητρικός θηλασμός στο εν λόγω ίδρυμα προστατεύεται, άρα δεν υπάρχει κανενός είδους προώθηση υποκατάστατων μητρικού γάλακτος, μπιμπερό ή πιπιλών σε κανένα σημείο της υπηρεσίας ή από κανέναν επαγγελματία υγείας που δουλεύει στο ίδρυμα.

Ο σκοπός του πρώτου σταδίου είναι η υπηρεσία να θέσει σε εφαρμογή τις βάσεις για να επιτύχει τις αλλαγές που απαιτούνται. Οι απαραίτητες βάσεις περιλαμβάνουν πολιτική για την βρεφική διατροφή, πλάνο για την εκπαίδευση του προσωπικού, τήρηση του Διεθνούς Κώδικα με προστασία του μητρικού θηλασμού στην υπηρεσία και πρωτόκολλα και οδηγίες που καθοδηγούν το προσωπικό στο να εφαρμόζει τα στάνταρ.

Όλα τα απαραίτητα έγγραφα υποβάλλονται σε αξιολογητή που έχει αναλάβει το συγκεκριμένο ίδρυμα, ο οποίος ελέγχει με λεπτομέρεια αν καλύπτουν τα απαιτούμενα στάνταρ. Έπειτα στέλνεται στην υπηρεσία αναφορά με την σχετική πρόοδο, και τις απαιτούμενες διορθώσεις και αλλαγές.

2. ΕΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΜΕΝΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ

ΟΛΟ το προσωπικό του ιδρύματος να είναι εκπαιδευμένο στο να εφαρμόζει τα στάνταρ ανάλογα με τον ρόλο του καθενός και την υπηρεσία που παρέχεται.

Σκοπός του δεύτερου σταδίου είναι να διασφαλιστεί ότι όλο το προσωπικό του ιδρύματος που έρχεται σε επαφή με μητέρες, μωρά και τις οικογένειές τους κατέχει τις γνώσεις και τις δεξιότητες που απαιτούνται για να εφαρμόζει τα στάνταρ, σύμφωνα και με το ρόλο του καθενός. Όταν η διαδικασία εκπαίδευσης του προσωπικού ολοκληρώνεται, και εσωτερική έρευνα στο ίδρυμα δείχνει ότι είναι σημαντικά αποτελεσματική, τότε γίνεται αξιολόγηση από την UNICEF UK για το στάδιο 2 πιστοποίησης. Επιτροπή αξιολογητών επισκέπτεται την υπηρεσία, συζητά με προσωπικό, μάνατζερ και γονείς ώστε να μαζέψει στοιχεία σχετικά με το πόσο επιτυχημένο ήταν το πρόγραμμα εκπαίδευσης όλου του προσωπικού.

3. Εμπειρίες των γονιών στις ιατρικές υπηρεσίες

Α. ΤΩΝ ΜΑΙΕΥΤΗΡΙΩΝ

  1. Να υποστηρίζονται όλες οι έγκυες γυναίκες στο να αναγνωρίζουν την σπουδαιότητα του μητρικού θηλασμού και των πρώιμων σχέσεων στην μελλοντική υγεία και ευεξία του παιδιού τους.
  2. Να υποστηρίζονται όλες οι μητέρες και τα μωρά τους να ξεκινούν μια κοντινή επαφή και σχέση θηλασμού αμέσως μετά την γέννηση
  3. Να ενδυναμώνονται οι μητέρες στο να κάνουν καλό ξεκίνημα στον θηλασμό
  4. Να υποστηρίζονται οι μητέρες να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις σχετικά με την εισαγωγή άλλων υγρών πέραν του μητρικού γάλακτος.
  5. Να υποστηρίζονται οι γονείς στο να έχουν μια στενή σχέση αγάπης από την αρχή με το βρέφος τους

Β. ΤΩΝ ΝΕΟΓΝΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ

  1. Να υποστηρίζονται οι γονείς να έχουν μια στενή σχέση αγάπης με το βρέφος τους
  2. Να δίνεται στα βρέφη μητρικό γάλα και να ξεκινάει ο μητρικός θηλασμός όπου είναι εφικτό
  3. Να εκτιμώνται οι γονείς ως απαραίτητοι ενεργοί συμμέτοχοι στην ιατρική φροντίδα

Γ. ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

  1. Να υποστηρίζονται οι έγκυες γυναίκες να αναγνωρίζουν την σημασία του μητρικού θηλασμού και των σχέσεων που χτίζονται στην αρχή της ζωής για την μελλοντική υγεία και ευεξία του παιδιού
  2. Να ενδυναμώνονται οι μητέρες να συνεχίζουν να θηλάζουν για όσο επιθυμούν αυτές και τα παιδιά τους
  3. Να ενισχύονται οι μητέρες ώστε να λαμβάνουν επιστημονικά ενημερωμένες αποφάσεις σχετικά με την εισαγωγή άλλων υγρών ή τροφών πέραν του μητρικού γάλακτος
  4. Να υποστηρίζονται οι γονείς να χτίζουν στενές σχέσεις αγάπης με τα βρέφη τους

Δ. ΚΕΝΤΡΩΝ ΠΑΙΔΙΟΥ

  1. Να υποστηρίζονται οι έγκυες γυναίκες να αναγνωρίζουν την σημασία του μητρικού θηλασμού και των σχέσεων που χτίζονται στην αρχή της ζωής για την μελλοντική υγεία και ευεξία του παιδιού
  2. Να προστατεύεται και να υποστηρίζεται ο μητρικός θηλασμός σε όλες τις περιοχές και το εύρος της υπηρεσίας
  3. Να υποστηρίζονται οι γονείς να χτίζουν στενές σχέσεις αγάπης με τα βρέφη τους

Ο στόχος αυτού του σταδίου είναι να διασφαλιστεί ότι τα στάνταρ εφαρμόζονται, ωφελώντας τις μητέρες και τα μωρά τους, και επιτυγχάνοντας βελτιωμένα αποτελέσματα. Εσωτερική έρευνα του ιδρύματος πρέπει να καταδείξει ότι τα στάνταρ εφαρμόζονται. Έπειτα, λαμβάνει χώρα η αξιολόγηση του σταδίου 3 από την UNICEF UK. Οι αξιολογητές επισκέπτονται την υπηρεσία και μιλούν με τις μητέρες και τις οικογένειες, μετά από συγκατάθεσή τους, παίρνοντας συνεντεύξεις από γονείς για τις εμπειρίες τους μέσα στην υπηρεσία. Επίσης οι αξιολογητές αναθεωρούν τα αποτελέσματα των εσωτερικών ερευνών, τα δεδομένα ποσοστών θηλασμού του ιδρύματος και άλλα υποστηρικτικά στοιχεία.

Όταν έχουν επιτευχθεί και τα τρία στάδια αξιολόγησης επιτυχώς, δίδεται πλήρης Πιστοποίηση Φιλικού προς τα Βρέφη. Είναι συνήθως σε αυτό το στάδιο που οι υπηρεσίες αρχίζουν να βλέπουν βελτιώσεις στα ποσοστά μητρικού θηλασμού.

ΧΤΙΖΟΝΤΑΣ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΣΤΗ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ

Στο στάδιο αυτό τα ιδρύματα ή φορείς μετά την πιστοποίησή τους παροτρύνονται να επιδεικνύουν νεωτερικές μεθόδους και πρωτοπορία ώστε να επιτυγχάνουν άριστα αποτελέσματα για τις μητέρες, τα βρέφη και τις οικογένειές τους.

Απαιτούνται τακτικοί, περιοδικοί έλεγχοι για να είμαστε σίγουροι ότι οι μητέρες, τα βρέφη και οι οικογένειές τους συνεχίζουν να βιώνουν φροντίδα Φιλική προς τα Βρέφη. Η πρόοδος πέρα από τα βασικά στάνταρ ενθαρρύνεται και νεωτερισμοί και πρωτοποριακές μέθοδοι που υποστηρίζουν ενισχυμένα στάνταρ φροντίδας, αποδείξεις βελτιωμένων αποτελεσμάτων και πιο προχωρημένη εκπαίδευση του προσωπικού μπορούν όλα να συνεισφέρουν προς αίτηση του ιδρύματος για Προχωρημένη ή Άριστη κατάσταση Φιλικού προς τα Βρέφη (Advanced or Beacon Baby Friendly status).

Με απλά λόγια, κανείς – επαγγελματίας υγείας, νοσοκομείο, άλλο ίδρυμα ή φορέας – δεν μπορεί να ισχυρίζεται ότι υποστηρίζει τον μητρικό θηλασμό και είναι Φιλικός προς τα Βρέφη, εάν:

  • Έχει στους χώρους του πόστερ, φυλλάδια, λόγκο σε στυλούς και άλλα αντικείμενα από τις εταιρίες υποκατάστατων μητρικού γάλακτος
  • Δίνει συνταγές ξένου γάλακτος σε μητέρες που προσπαθούν να θηλάζουν
  • Δίνει δωρεάν δείγματα ξένου γάλακτος (γάλατα, πιπίλες ή μπιμπερό) σε μητέρες που προσπαθούν να θηλάζουν
  • Δίνει οδηγίες για την Παρασκευή υποκατάστατου μητρικού γάλακτος σε ομαδικές συνεδρίες με μητέρες που προσπαθούν να θηλάσουν
  • Παρέχει τα στοιχεία των μητέρων που θηλάζουν σε εταιρίες υποκατάστατων μητρικού γάλακτος, που στη συνέχεια προσεγγίζουν αυτές τις μητέρες στο ταχυδρομείο, το email ή το διαδίκτυο με προσφορές, κουπόνια, και αθέμιτη διαφήμιση
  • Λαμβάνουν χρήματα ή άλλη βοήθεια από εταιρίες υποκατάστατων μητρικού γάλακτος ή δωρεάν προμήθειες γαλάτων ή σπονσοραρισμένη παρουσία σε επιστημονικά συνέδρια
  • Δεν λαμβάνει συστηματική, τακτική, συνεχιζόμενη, αξιόπιστη και επιστημονικά ενημερωμένη εκπαίδευση στον μητρικό θηλασμό
  • Απλώς ισχυρίζεται ανεπίσημα ότι είναι Φιλικός προς τα Βρέφη χωρίς να έχει κάνει καμία επίσημη ενέργεια για να ξεκινήσει ή να ολοκληρώσει την διαδικασία επίσημης Πιστοποίησης, όπως κάποιοι συνεχίζουν να κάνουν στην Ελλάδα.

Εμείς ακόμα δεν έχουμε ορίσει Πρωτοβουλία για φιλικά προς τα βρέφη, με προϋπολογισμό και ανάθεση σε ανθρώπους που δουλεύουν αποκλειστικά για αυτό. Έχουμε μόλις ξεκινήσει να εφαρμόζουμε απλά τα Δέκα Βήματα της UNICEF – σε 2 μόνο πιστοποιημένα ως φιλικά προς τα βρέφη νοσοκομεία, ενώ εκατοντάδες άλλα – η συντριπτική πλειονότητα των γεννήσεων στη χώρα μας – δεν έχουν καμία πρόοδο στην εφαρμογή των Δέκα Βημάτων ή δεν γνωρίζουν ποιος είναι ο δρόμος για να προχωρήσουν.

Το ίδιο καιρό, η διεθνής κοινότητα συνειδητοποιεί ότι δεν φτάνουν απλώς τα Δέκα Βήματα, ότι απαιτούνται πρόσθετα των Δέκα Βημάτων προαπαιτούμενα, όπως η ενημέρωση των εγκύων πριν την γέννηση, η τήρηση του Διεθνούς Κώδικα Εμπορίας Υποκατάστατων Μητρικού Γάλακτος, η συστηματική πλήρης και τακτική εκπαίδευση όλου του προσωπικού υγείας, και η επέκταση των Φιλικών προς τα Βρέφη δομών εκτός των νοσοκομείων, στην κοινότητα, στις επιχειρήσεις, στους παιδικούς σταθμούς, στα φαρμακεία, και στα πανεπιστήμια. Τέτοια κουβέντα δεν έχει καν ξεκινήσει στην Ελλάδα.

Περισσότερες πληροφορίες: http://www.unicef.org.uk/Documents/Baby_Friendly/Guidance/Baby_Friendly_guidance_2012.pdf

Μετάφραση / Σχολιασμός: Στέλιος Παπαβέντσης 
Παιδίατρος, MRCPCH, DCH, IBCLC

Σχετικά άρθρα:

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *