Τα σημάδια της γέννας είναι σημάδια του δέρματος που είναι εμφανή οπτικά από τη γέννηση ή λίγο μετά από αυτήν.

Τα σημάδια αυτά συχνά αγχώνουν τους γονείς, που αναρωτιούνται εάν θα υποχωρήσουν, εάν υποδεικνύουν κάποια άλλη σοβαρότερη νόσο, εάν θα επηρεάσουν το παιδί τους στο μέλλον κατά οποιονδήποτε τρόπο και για το τι θα πρέπει να κάνουν για να τα αντιμετωπίσουν.

Ωστόσο, τα περισσότερα δερματικά σημάδια περί τη γέννηση είναι αθώα, δεν απαιτούν θεραπεία και φεύγουν σταδιακά από μόνα τους. Λίγα είναι αυτά που απαιτούν θεραπεία, είτε λόγω της θέσης στην οποία βρίσκονται είτε λόγω της τάσης που επιδεικνύουν για επέκταση.

Τα σημάδια της γέννας είναι πολύ συχνά -σχεδόν 1 στα 3 βρέφη έχουν κάποιο είδος σημαδιού.
Τα σημάδια της γέννας συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα στο παιδί, ούτε πονάνε ούτε εμφανίζουν κνησμό.

Που οφείλονται τα σημάδια της γέννας;
Δεν γνωρίζουμε πλήρως τις αιτίες που εμφανίζονται. Δεν έχει βρεθεί συγκεκριμένη τροφή, φάρμακο, δραστηριότητα ή οποιαδήποτε άλλη παράμετρος της εγκυμοσύνης που να προκαλεί δερματικά σημάδια.

Πιθανολογείται ότι κατά την διαδικασία σχηματισμού των οργάνων και του δέρματος του εμβρύου κάποιο αντίξοο γεγονός οδηγεί σε τοπική διαταραχή σχηματισμού του δέρματος. Πάντως δεν υπάρχουν στοιχεία, παρά τις παραδοσιακές αιτιάσεις, ότι οι βλάβες αυτές προκαλούνται από κάτι συγκεκριμένο που έγινε στην εγκυμοσύνη ή στον τοκετό.

Κύριες μορφές σημαδιών
1. Τα αγγειακά σημάδια έχουν προκύψει από μη σωστά σχηματισμένα αγγεία στο δέρμα του παιδιού.

Εδώ περιλαμβάνονται τα:

• Αιμαγγειώματα: είναι τα πιο συχνά σημάδια δέρματος στα βρέφη. Μπορεί να εμφανίζονται από τη γέννηση αλλά γίνονται συνήθως πιο εμφανή κατά τις επόμενες μία με δύο εβδομάδες.

  Μπορεί να βρίσκονται σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Έχουν την τάση να μεγαλώνουν σημαντικά κατά τις διάρκεια των πρώτων μηνών της ζωής, αλλά μετά τον πρώτο χρόνο συνήθως αρχίζουν να υποστρέφουν και να εξαφανίζονται. Συνήθως δεν δημιουργούν κανένα πρόβλημα.

  Άλλοτε, όταν βρίσκονται σε ευαίσθητες περιοχές (πχ κοντά στα μάτια, στο στόμα, στα δάχτυλα) μπορεί να τραυματίζονται με αποτέλεσμα κίνδυνο αιμορραγίας ή μόλυνσης. Τέλος, εάν μεγαλώσουν πολύ μπορεί να εμποδίσουν την λειτουργία γειτονικού οργάνου (πχ αν είναι κοντά στο μάτι μπορεί να εμποδίσουν την όραση του παιδιού).

  Εάν ένα βρέφος εμφανίζει πολλαπλά αιμαγγειώματα σημαντικού μεγέθους, είναι καλό να ελέγχεται με υπέρηχο κοιλίας για τυχόν συνύπαρξη εσωτερικών αγγειωμάτων.

• «Δάγκωμα του πελαργού» (“stork bite”): πρόκειται για ροζ σημάδια εμφανή από τη γέννηση που παρουσιάζονται στο μέτωπο, ανάμεσα από τα φρύδια, στα βλέφαρα του παιδιού ή ψηλά στον αυχένα του, στο ινίο.

  Αυτά είναι εμφανή κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής, ωστόσο συνήθως ατονούν σημαντικά μέχρι της ηλικία των 2 ετών και στην συντριπτική πλειονότητα δεν είναι διακριτά όταν το παιδί φτάσει σε σχολική ηλικία. Δεν απαιτούν καμία θεραπεία και ο γιατρός καθησυχάζει τους γονείς.

• «Κηλίδα κρασιού» (“port wine stain): πρόκειται για επίπεδη, κόκκινη προς ροζ κηλίδα που συνιστά αγγειακή ανωμαλία και συχνά εμφανίζεται στην μια πλευρά του προσώπου ή του λαιμού. Συνήθως συνιστά μόνο αισθητικό πρόβλημα, αν και με τα χρόνια πολλές φορές ατονεί.

  Κάποιες φορές παραμένει ιδιαίτερα εμφανές και σε μεγαλύτερες ηλικίες, οπότε για αισθητικούς λόγους επιχειρείται θεραπεία με λέιζερ. Τέλος, σπάνια συσχετίζεται με νευροδερματικό σύνδρομο εάν το παιδί παρουσιάσει σπασμούς.

2. Τα μελαγχρωματικά σημάδια του δέρματος προκαλούνται από μειωμένη ή αυξημένη χρώση του δέρματος με μελαμίνη στην συγκεκριμένη περιοχή.

Τέτοια είναι οι:

• Καφέ κηλίδες (café au lait spots): Πρόκειται για επίπεδα σημεία του δέρματος, μικρού συνήθως διαμετρήματος, σκούρου χρώματος, που εμφανίζονται οπουδήποτε στο σώμα του παιδιού. Είναι εντελώς ακίνδυνα.

  Το μόνο που χρειάζεται να παρακολουθεί ο γιατρός είναι ο αριθμός και το μέγεθός τους, γιατί, σπάνια, εάν είναι μεγάλα και υπάρχουν περισσότερα από 5 στο σώμα του παιδιού, χρειάζεται να γίνει έλεγχος για γενετικές ανωμαλίες όπως η νευρινωμάτωση.

• b. Μογκολιανή μπλε κηλίδα (Mongolian spot): Πρόκειται για συνήθως μεγάλη, επίπεδη κηλίδα στο δέρμα με διαφορετικό χρώμα, μελανό – μπλέ, έτσι που μοιάζει με μελανιά. Η συνήθης τοποθεσία που βρίσκονται είναι το κάτω μέρος της πλάτης, προς τους γλουτούς του παιδιού.

  Δεν προκαλούν κανένα πρόβλημα στο παιδί, εμφανίζονται συχνότερα σε παιδιά με σκούρο δέρμα, εξαφανίζονται από μόνες τους χωρίς καμία θεραπεία. Θα πρέπει όμως να αναγνωριστούν στο παιδί από γιατρό και γονείς, ώστε να μην τις μπερδέψουμε με μελανιές και πιθανό αιματολογικό πρόβλημα ή παιδική κακοποίηση.

• c. Συγγενείς σπίλοι: πρόκειται για σημεία του δέρματος σκούρα – καφέ, που δεν είναι επίπεδα και εξέχουν από το υπόλοιπο δέρμα. Μπορεί να συμβούν οπουδήποτε στο σώμα του παιδιού.

  Συνήθως οι σπίλοι αυτοί χρειάζονται μόνο παρακολούθηση για σημάδια αλλαγών, επέκτασης κλπ, αλλά και όσο γίνεται αποφυγή έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία. Πολύ μεγάλοι σπίλοι πρέπει να ελέγχονται από δερματολόγο ή πλαστικό χειρουργό, γιατί υπάρχει κίνδυνος στο μέλλον για κακοήθη εξαλλαγή. 

Διάγνωση
Ο παιδίατρος στην τακτική παρακολούθηση εξετάζει το βρέφος γυμνό, επισκοπώντας όλες τις περιοχές του δέρματος και καταγράφοντας τυχόν συγγενείς βλάβες. Οι βλάβες αυτές εφόσον ξεφεύγουν των συνηθισμένων είναι σημαντικό να μετρώνται σε μέγεθος και να παρακολουθούνται τακτικά για τυχόν αλλαγές στην όψη, μορφή, σύσταση, έκταση κλπ.

Αντιμετώπιση
Για τα περισσότερα σημάδια του δέρματος αρκεί η τακτική παρακολούθηση του παιδιού από παιδίατρο και δεν απαιτείται παραπομπή σε πιο ειδικό. Γενικά, η παραπομπή σε ειδικό μπορεί να χρειαστεί εάν η βλάβη φαίνεται να επεκτείνεται, εάν η βλάβη προκαλεί συμπτώματα στο παιδί όπως πόνο ή αιμορραγία, όταν οι βλάβες είναι πολλαπλές ή όταν εμποδίζουν την λειτουργία γειτονικών οργάνων του παιδιού.

Σε περιπτώσεις που το σημάδι επιμένει και προκαλεί αισθητικό πρόβλημα στο παιδί, μπορεί να χρειαστεί αντιμετώπιση χειρουργική ή με λέιζερ, όπως και ψυχολογική υποστήριξη του παιδιού.