Μετάφραση/Σχολιασμός:
Στέλιος Παπαβέντσης
Παιδίατρος, MRCPCH, DCH

Πιστοποιημένος σύμβουλος γαλουχίας IBCLC
www.pediatros-thes.gr

Τα βρέφη γεννιούνται με ατελώς ανεπτυγμένο ανοσοποιητικό σύστημα. Η άμυνα του οργανισμού μας αποτρέπει παράγοντες όπως οι ιοί και τα μικρόβια να διεισδύσουν στο εσωτερικό του και να προκαλέσουν βλάβη. 

Η άμυνα του οργανισμού μας περιλαμβάνει το δέρμα και τις μεμβράνες του σώματος – όπως του εντερικού σωλήνα, του στόματος – που εμποδίζουν την είσοδο παθογόνων μικροοργανισμών. Περιλαμβάνει επίσης ειδικά κύτταρα άμυνας που κυκλοφορούν στο αίμα μας και πηγαίνουν στους ιστούς που υπάρχει ανάγκη κάθε φορά.

Τέτοια κύτταρα είναι τα Β-λεμφοκύτταρα, που παράγουν αντισώματα, δηλαδή χημικές ουσίες που συνδέονται με τα αντιγόνα των μικροβίων και τα καταστρέφουν, και τα Τ-λεμφοκύτταρα, τα οποία μαθαίνουν να αδρανοποιούν ή και να καταστρέφουν βλαπτικούς παράγοντες.

Η ωρίμανση αυτών των κυττάρων στο αίμα του νεογέννητου είναι ακόμα ατελής. Η πλήρης ωρίμανση του ανοσοποιητικού συστήματος ενός παιδιού επέρχεται πολύ αργότερα, μετά τα πρώτα χρόνια της ζωής , γίνεται σταδιακά και με την συμβολή του περιβάλλοντος του παιδιού.

Ο μητρικός θηλασμός προστατεύει ενάντια σε λοιμογόνες ασθένειες με πολλούς τρόπους: το μητρικό γάλα προσφέρει έτοιμα αντισώματα και αντιμικροβιακούς παράγοντες, περιέχει ορμόνες και αυξητικούς παράγοντες που βοηθούν στην γρηγορότερη και πληρέστερη ωρίμανση των συστημάτων και των οργάνων του παιδιού.

Υπάρχουν παράγοντες στο μητρικό γάλα που «συμπληρώνουν» κατά κάποιον τρόπο την ανεπαρκή λειτουργία της άμυνας και την ανοσιακή αντίδραση του βρέφους.

Υπάρχει ωστόσο σειρά παρατηρήσεων και επιστημονικών μελετών που δείχνουν ότι παράγοντες μέσα στο μητρικό γάλα μπορεί να ωθούν την ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος του βρέφους μέσα από μια άμεση επίδραση στα πρωτοπαθή όργανα του λεμφοποιητικού συστήματος.

Το λεμφοποιητικό σύστημα περιλαμβάνει τα λεμφαγγεία, τους λεμφαδένες και τον θύμο αδένα. Πρόκειται για όργανα που ασχολούνται με την άμυνα του οργανισμού, την παραγωγή και ωρίμανση των κυττάρων άμυνας και των αντισωμάτων.

Ο θύμος αδένας είναι ένας αδένας – εργοστάσιο παραγωγής και διαφοροποίησης κυττάρων άμυνας, που βρίσκεται πάνω από την καρδιά και πίσω από το στέρνο.

Επιστήμονες από το Τμήμα Ανοσολογίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου έκαναν πειράματα σε ποντίκια που βρίσκονταν σε γαλουχία. Η ιντερλευκίνη 7 (IL-7) είναι ένας από τους σημαντικότερους χημικούς παράγοντες στα θηλαστικά που διεγείρουν και αυξάνουν την ανάπτυξη των Τ – λεμφοκυττάρων. Η ουσία αυτή ανευρίσκεται στο μητρικό γάλα των ποντικών, όπως και σε αυτό των ανθρώπων.

Οι ερευνητές μάρκαραν με ειδική βαφή την ιντερλευκίνη-7 από το μητρικό γάλα της ποντικίνας, και παρακολούθησαν έτσι την πορεία της ουσίας αυτής στον οργανισμό του ποντικιού που θήλαζε.

Διαπίστωσα ότι η ουσία αυτή έμπαινε στο στομάχι του ποντικού, απορροφήθηκε στην κυκλοφορία του αίματος και έφτανε στο θύμο αδένα και στους λεμφαδένες για να δράσει.

Οι ερευνητές συμπέραναν ότι η ιντερλευκίνη 7, ένας παράγοντας ιδιαίτερα σημαντικός για την ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος, ευρισκόμενη μέσα στο μητρικό γάλα, μπορεί να μεταφερθεί από το τοίχωμα του εντέρου στον οργανισμό του βρέφους, όπου μπορεί να αυξάνει τα κύτταρα του θύμου αδένα και τα περιφερικά λεμφοκύτταρα και να υποστηρίζει την επιβίωσή τους. 

Είναι γνωστό εδώ και αρκετά χρόνια ότι βρέφη που θηλάζουν βρίσκεται να έχουν υπερδιπλάσιο μέγεθος θύμου αδένα, σε σύγκριση με βρέφη δεν θήλασαν καθόλου και εμφανίζουν μικρό, ατροφικό θύμο.

Η παραπάνω έρευνα μας δείχνει πως αυτή η διαπιστωμένη διαφορά στην ανατομία προκύπτει από διαφορά στην λειτουργία του οργάνου αυτού. Άλλες παρόμοιες έρευνες δείχνουν ότι όσο περισσότερη ιντερλευκίνη – 7 υπάρχει στο μητρικό γάλα, τόσο αυξάνεται η παραγωγή και λειτουργία του θύμου αδένα.

Αυτές οι ευεργετικές επιδράσεις του μητρικού θηλασμού είναι αποτέλεσμα παραγόντων και ουσιών που είναι αδύνατο ή πολύ δύσκολο να προστεθούν τεχνητά σε επεξεργασμένο ξένο γάλα για βρέφη.

Ο θηλασμός δεν είναι μόνο θρέψη. Κάθε μητέρα είναι καλό να έχει στο νου της η απλή πρόσληψη θερμίδων και αύξηση του παιδιού σε βάρος είναι ένα ελάχιστο μόνο κομμάτι από το σύνολο των ευεργετικών επιδράσεων του θηλασμού στον οργανισμό του παιδιού.

 Πηγή: Aspinall R et al. Interleukin 7 from maternal milk crosses the intestinal barrier and modulates T-cell development in offspring. PLoS One. 2011;6(6):e20812. Epub 2011 Jun 30.