Μετάφραση/Σχολιασμός:
Στέλιος Παπαβέντσης
Παιδίατρος, MRCPCH, DCH

Πιστοποιημένος σύμβουλος γαλουχίας IBCLC
www.pediatros-thes.gr

Ερευνητές του Ιατρικού Κέντρου του Ρότερνταμ διεξήγαγαν μια έρευνα με στόχο να εξεταστεί η συσχέτιση ανάμεσα στην διάρκεια του μητρικού θηλασμού, την αποκλειστικότητα του θηλασμού και τον κίνδυνο για εμφάνιση συμπτωμάτων σχετικών με άσθμα κατά την προσχολική ηλικία. 

Μελετήθηκε στην πορεία του χρόνου μια ομάδα 5368 παιδιών από την γέννηση μέχρι την προσχολική ηλικία.

Ειδικά ερωτηματολόγια χρησιμοποιήθηκαν για να εξακριβωθεί η διάρκεια μητρικού θηλασμού και η αποκλειστικότητα θηλασμού για αυτά τα παιδιά. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν ερωτηματολόγια για αλλεργικά συμπτώματα στην πορεία του χρόνου όπως ο αναπνευστικός συριγμός (σφύριγμα στην αναπνοή), η δυσκολία στην ανάσα, ο ξηρός βήχας και το επίμονο φλέγμα.

Οι επιστήμονες βρήκαν ότι τα παιδιά που δεν θήλασαν καθόλου παρουσίαζαν αυξημένο κίνδυνο για συριγμό, δυσκολία στην ανάσα, ξηρό βήχα και επίμονο φλέγμα καθ’ όλη την διάρκεια των πρώτων 4 χρόνων της ζωής τους, συγκρινόμενα με όσα θήλασαν για 6 μήνες.

Συγκεκριμένα, στα πρώτα γενέθλια ο κίνδυνος για τα παιδιά που δεν είχαν θηλάσει ήταν αυξημένος κατά μέσο όρο κατά 44%, στα δεύτερα γενέθλια κατά 24%, στα τρίτα τους γενέθλια κατά 25% και στα τέταρτα γενέθλια κατά 57%. Όλα τα αποτελέσματα ήταν στατιστικά σημαντικά.

Οι πιο δυνατές συσχετίσεις είχαν να κάνουν με το σύμπτωμα του αναπνευστικού συριγμού στην ηλικία του ενός με δύο ετών. Υπήρχε επίσης ισχυρή συσχέτιση με την αποκλειστικότητα του μητρικού θηλασμού: όσο πιο αποκλειστικός ήταν ο μητρικός θηλασμός κατά τους πρώτους έξι μήνες (μόνο μητρικό γάλα, χωρίς να δίνεται στο παιδί νερό, τσάι, ξένο γάλα ή στερεές τροφές), τόσο πιο σημαντική η προστασία του παιδιού από αυτά τα συμπτώματα.

 Οι ερευνητές μετά από περαιτέρω στατιστική ανάλυση διαπίστωσαν ότι οι ευεργετικές επιδράσεις του θηλασμού στην πρόληψη συμπτωμάτων του αναπνευστικού μόνο κατά ένα μέρος μπορούν να αποδοθούν στην συχνότητα λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού.

Πιο απλά, είναι γνωστό ότι τα μωρά που θηλάζουν αποκλειστικά τείνουν να αρρωσταίνουν πιο σπάνια και λιγότερο σοβαρά από αναπνευστικές λοιμώξεις, πράγμα που εν μέρει μόνο δικαιολογεί την προστασία που τους παρέχεται από μελλοντική εμφάνιση συμπτωμάτων άσθματος.

Σε έναν άλλο σημαντικό βαθμό, φαίνεται ότι το μητρικό γάλα και ο θηλασμός προστατεύουν το αναπνευστικό σύστημα του παιδιού όχι μόνο μειώνοντας τον κίνδυνο για λοιμώξεις, αλλά πιθανώς και βοηθώντας στην πληρέστερη ωρίμανσή των πνευμόνων και αποτρέποντας την ανάπτυξη φλεγμονής και αλλεργίας.

 Τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης έρχονται να προστεθούν σε δεκάδες άλλες που ισχυροποιούν τις επιστημονικές αποδείξεις ότι ο μη θηλασμός των παιδιών συνιστά σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση χρόνιων αναπνευστικών νοσημάτων κατά την προσχολική και σχολική ηλικία και για την ραγδαία αύξηση των περιστατικών άσθματος στα παιδιά που παρατηρείται στις μέρες μας.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι εάν ένα παιδί θηλάσει αποκλείεται η πιθανότητα να εμφανίσει απώτερα άσθμα. Τα νοσήματα αυτά είναι πολύ-παραγοντικά, δηλαδή έχουν διάφορους προδιαθεσικούς παράγοντες, όπως είναι η κληρονομικότητα, η ατοπική προδιάθεση, η έκθεση στον καπνό, η έκθεση στο αστικό περιβάλλον και η ατμοσφαιρική ρύπανση.

Παρόλα αυτά, ένα παιδί με ευαισθησία και προδιάθεση στην εμφάνιση άσθματος μπορεί να οδηγείται στην νόσο αυτή με μεγαλύτερη πιθανότητα εάν δεν θηλάσει.
Για παράδειγμα, προηγούμενη μελέτη από την Σουηδία – Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής Ιατρικής του Ινστιτούτου Καρολίνσκα – δημοσιευμένη το 2010 εξέτασε ένα δείγμα 3825 παιδιών από την γέννησή τους έως και την ηλικία των 8 ετών.

Tα παιδιά αυτά στην ηλικία των τεσσάρων και των οκτώ ετών υποβλήθηκαν σε εξέταση αίματος για να εξακριβωθούν τα επίπεδα IGE – δείκτης αλλεργικής ευαισθητοποίησης – , και τα ειδικά RAST αντισώματα σε κοινά αλλεργιογόνα τρόφιμα και σε αλλεργιογόνες αναπνευστικές ουσίες.

Ακόμα, στην ηλικία των 8 ετών, τα παιδιά πέρασαν από λειτουργική δοκιμασία του αναπνευστικού συστήματος, την δοκιμασία της μέγιστης εκπνευστικής ροής.
Διαπιστώθηκε ότι παιδιά που θήλασαν αποκλειστικά για τουλάχιστον 4 μήνες είχαν μειωμένο κίνδυνο για άσθμα στην ηλικία των 8 ετών, σε σύγκριση με όσα θήλασαν αποκλειστικά για λιγότερο από 4 μήνες.

Κατά την ίδια ηλικία, τα παιδιά που θήλασαν αποκλειστικά για τουλάχιστον 4 μήνες είχαν μικρότερο κίνδυνο για θετικά RAST τεστ αλλεργικής ευαισθητοποίησης στο αίμα τους, ενώ βρέθηκε να έχουν σημαντικά καλύτερη αναπνευστική λειτουργία, με καλύτερες μετρήσεις στην μέγιστη εκπνευστική ροή.

Οι Σουηδοί ερευνητές συμπέραναν ότι ο αποκλειστικός θηλασμός για περισσότερο από 4 μήνες φαίνεται να προστατεύει σημαντικά το παιδί από άσθμα και από αλλεργική ευαισθητοποίηση, ενώ τείνει να του προσφέρει καλύτερη λειτουργία των πνευμόνων 8 χρόνια αργότερα.

 Πηγές:
1. Sonnenschein-van der Voort AM et al. Duration and exclusiveness of breastfeeding and childhood asthma-related symptoms. Eur Respir J. 2011 Jul 20. [Epub ahead of print]
2. Kull I et al. Breast-feeding in relation to asthma, lung function, and sensitization in young schoolchildren. J Allergy Clin Immunol. 2010 May;125(5):1013-9.