Γράφει ο:
Nicholas D. Kristof
Μετάφραση: Χρήστος Κελίδης
Επιμέλεια: Συντακτική ομάδα mitrikosthilasmos.com
Πώς θα σας φαινόταν αν οι διατροφολόγοι παρουσίαζαν μια θαυματουργή θεραπεία για τον παιδικό υποσιτισμό; Μια ουσία πλούσια σε πρωτεΐνες για την συντήρηση της οποίας να μην απαιτείται ειδικό περιβάλλον ψύξης; Μια ουσία η οποία είναι ελεύθερη και διαθέσιμη ακόμα και σε απομονωμένες πόλεις, όπως αυτή στη Νιγηρία, όπου τα βρέφη πεθαίνουν σε καθημερινή βάση απο αίτια τα οποία σχετίζονται με την ασιτία;
Το θεωρείτε αδύνατον; Βασικά, αυτή η θαυματουργή θεραπεία υπάρχει ήδη. Είναι το μητρικό γάλα.
Όταν σκεφτόμαστε την παγκόσμια εξαθλίωση, υποθέτουμε ορισμένες φορές πως οι προκλήσεις είναι τόσες πολλές, ώστε οι όποιες λύσεις θα πρέπει να είναι εξαιρετικά πολύπλοκες και δαπανηρές.
Λοιπόν, ορισμένες είναι. Σχεδόν τίποτα, όμως, δεν θα μπορούσε να καταφέρει τόσα όσα η υπέρτατη, «χαμηλής-τεχνολογίας», λύση: ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής. Αυτό προτείνει με τον πλέον εμφατικό τρόπο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Το παράδοξο είναι πως, ενώ αυτό φαντάζει τόσο φτηνό και προφανές -ενστικτώδες, ουσιαστικά- είναι, επίσης, και σπάνιο. Σύμφωνα με μια εθνική διατροφική έρευνα του 2007, εδώ, στη Νιγηρία, μόνο το 9% των βρεφών τρέφονται αποκλειστικά με μητρικό γάλα για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής τους. Αυτό το ποσοστό, τουλάχιστον, είναι υψηλότερο αν συγκριθεί με το αντίστοιχο 1% του 1998.
(Σύμφωνα με τα ομοσπονδιακά Κέντρα για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Ασθενειών, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, σχεδόν, το 13% των βρεφών σιτίζονται αποκλειστικά μέσω του μητρικού θηλασμού τους πρώτους έξι μήνες της ζωής τους. Απ’ την άλλη, πάλι, το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου ποσοστού λαμβάνει το αντίστοιχο γάλα εμπορίου, το οποίο είναι αρκετά ασφαλές στην Αμερική).
Δίπλα απο τη Νιγηρία, στη Μπουργκίνα Φάσο, λιγότερο απ’ το 7% των βρεφών χαίρουν αποκλειστικού μητρικού θηλασμού για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής τους. Στη Σενεγάλη το αντίστοιχο ποσοστό είναι 14%, ενώ στη Μαυριτανία 3%.
Αυτές, είναι ορισμένες απο τις χώρες τις οποίες θα επισκεφθούμε κατά τη διάρκεια του καθιερωμένου ετήσιου ταξιδιού που προσφέρουμε, στο οποίο φέτος θα συμμετάσχουν μια φοιτήτρια της ιατρικής απο την Ατλάντα, η Σαουμίγια Ντέηβ και μια δασκάλα απο το Νιούαρκ, η Νορίν Κόνολυ.
Είναι σπαραχτικό να αντικρίζει κανείς παιδιά τα οποία υποφέρουν απο βαριάς μορφής υποσιτισμό αλλά και να συναντά αμέτρητες μητέρες οι οποίες έχουν ήδη κηδέψει τα παιδιά τους, επειδή δεν εφαρμόζεται αυτή η τόσο απλή και σωτήρια για τη ζωή λύση.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι πολλές μητέρες πιστεύουν πως το μητρικό γάλα δεν είναι αρκετό και πως στη διάρκεια μιας θερμής ημέρας, το μωρό χρειάζεται και το νερό.
Σ’ έναν αγροτικό δρόμο κοντά στην απομονωμένη πόλη του Ντογκοντούτσι, στη Νότια Νιγηρία, συναντήσαμε μια οικογένεια νομάδων Τουαρέγκ οι οποίοι ταξίδευαν προς τον Βορρά. Η μητέρα, ονόματι Γκεησίτα Αμπντουλλάχ, μου είπε πως «κατά τη διάρκεια μιας θερμής μέρας, τα μωρά χρειάζονται νερό». Είπε, ότι προσπαθεί να προμηθευτεί νερό απο ένα πηγάδι, όμως, αν δεν υπάρχει κάπου κοντά πηγάδι τότε το να λαμβάνει απο μια λασπολακκούβα.
Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι διατροφολόγοι είναι ανένδοτοι στο ότι τα μωρά είναι καλύτερα να λαμβάνουν αποκλειστικά μητρικό γάλα κατά τους πρώτους έξι μήνες της ζωής τους (παλαιότερα συνιστούσαν ως ιδανική περίοδο τους τέσσερις μήνες, όμως, τώρα αναφέρουν τους έξι). Και το νερό, στα φτωχά κράτη, είναι συχνά μολυσμένο και επικίνδυνο για ένα μωρό.
Οι διατροφολόγοι λένε ότι, ακόμα κι αν μια μητέρα υποσιτίζεται, το σώμα της εξακολουθεί να παρέχει αρκετή ποσότητα γάλακτος για να τραφεί ένα μωρό.
Σε μια έκθεση του 2008 που παρουσιάστηκε στο Βρετανικό ιατρικό περιοδικό “The Lancet”, αποκαλύφθηκε πως ένα μωρό το οποίο τρέφεται, εν μέρει, με μητρικό γάλα έχει κατά 2,8 φορές μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας, απ’ ότι ένα μωρό το οποίο τρέφεται αποκλειστικά με μητρικό γάλα για τουλάχιστον πέντε μήνες. Για ένα μωρό το οποίο δεν τρέφεται καθόλου με μητρικό γάλα το αντίστοιχο ποσοστό θνησιμότητας είναι αυξημένο κατά 14,4 φορές.
Το συμπέρασμα, σύμφωνα με το Βρετανικό ιατρικό περιοδικό “The Lancet”, είναι πως θα μπορούσανε να έχουνε αποφευχθεί 1,4 εκατομμύρια παιδικοί θάνατοι, σ’ ετήσια βάση, εάν τα μωρά τρέφονταν σωστά με μητρικό γάλα. Αυτό ισοδυναμεί με έναν αναίτιο παιδικό θάνατο κάθε 22 δευτερόλεπτα.
Ο Σων Μπέηκερ, ειδικός στη διατροφή και μέλος της “Helen Keller International”, μια ανθρωπιστική οργάνωση η οποία δραστηριοποιείται πάνω σε αυτά τα θέματα, δηλώνει πως «ως προς τις διατροφικές παρεμβάσεις οι οποίες έχουν μελετηθεί, διαθέτουμε ακράδαντα στοιχεία για την αποτελεσματικότητα του μητρικού θηλασμού ως μέσο για τη μείωση της παιδικής θνησιμότητας».
Ο Μπέηκερ πρόσθεσε πως «το μητρικό γάλα αποτελεί την αρχαιότερη διατροφική ανακάλυψη που είναι γνωστή στο είδος μας και είναι διαθέσιμο στον καθένα», επισημαίνοντας ότι «για μια αναπτυσσόμενη, όμως, κοινωνία η οποία έχει εστιάσει υπερβολικά στις τεχνολογικές εξαρτήσεις της, δεν απέκτησε την ώθηση που θα έπρεπε».
Οι προκλήσεις του μητρικού θηλασμού στα φτωχά κράτη δεν είναι ίδεις με αυτές που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες του Δυτικού κόσμου, καθώς πολλές γυναίκες στον αναπτυσσόμενο κόσμο που συνεχίζουν να θηλάζουν τα μωρά τους μέχρι αυτά να φτάσουν στην ηλικία των δυο ετών.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η χορήγηση νερού ή ζωικού γάλακτος στα μωρά, ιδίως κατά τις θερμές ημέρες. Ένα άλλο πρόβλημα είναι το ότι συχνά οι ίδιες οι μητέρες έχουν αμφιβολίες για την αξία που έχει το πρωτόγαλα, που είναι το πρώτο γάλα μετά την γέννα (το οποίο είναι παχύ και κιτρινωπό και δεν μοιάζει ιδιαίτερα με γάλα), και καθυστερούν το θηλασμό για μια ή δυο μέρες.
Μια μητέρα κοντά στην πόλη Ντόσσο, η Φατί Χαλιντού, η οποία έχει χάσει τέσσερα απο τα εφτά της παιδιά, μου είπε ότι μετά την γέννα είναι καλύτερα να δίνεται στο μωρό ζαχαρόνερο ή «νερό του Κορανίου». Όσον αφορά στο δεύτερο, πρόκειται για νερό το οποίο κατασκευάζεται με τον ακόλουθο τρόπο: γράφεται σ’ ένα πίνακα ένας στίχος απ’ το Κοράνι και μετά αυτός ξεπλένεται με νερό. Το νερό αυτό, που πλέον περιέχει μελάνι, πιστεύεται ότι προστατεύει το παιδί.
Δεν είναι ξεκάθαρος ο λόγος για τον οποίο έχει ατονήσει σε τόσο μεγάλο βαθμό το ανθρώπινο ένστικτο του θηλασμού. Μήπως σχετίζεται, με κάποιον τρόπο, με το ότι έχει ταυτιστεί το στήθος με την ερωτική πράξη; Ή μήπως φταίνε οι κατασκευαστές του βιομηχανικού βρεφικού γάλακτος, οι οποίοι κατά το παρελθόν διέθεταν, χωρίς τους απαραίτητους ελέγχους, ευρέως στη λιανική τα προϊόντα τους, κάτι βέβαια που στις μέρες μας έχει αλλάξει ριζικά.
Και τέλος, μήπως, απλώς, η μανούλες ανησυχούν πως τα παιδιά τους χρειάζονται νερό κατά τη διάρκεια των θερμών ημερών; Κανείς δεν μπορεί ν’ απαντήσει με σιγουριά.
Αυτό, όμως, που είναι ξεκάθαρο είναι πως υπάρχει μια θαυμάσια λύση για τον παιδικό υποσιτισμό, που δεν απαιτεί τη χρήση υψηλής τεχνολογίας, και βρίσκεται παντού γύρω μας.
Photo by: Nicholas D. Kristof/The New York Times
Copyright 2011 The New York Times Company
Συντακτική ομάδα mitrikosthilasmos.com
