ΕΡΩΤΗΣΗ
Έχω περάσει από αυτήν την περίοδο μετά τη 2η γένα. Έχουν περάσει 24 μήνες περίπου από τότε, με προσωπική προσπάθεια & 1 συνεδρεία με ψυχολόγο.
Η ερώτησή μου είναι, κατά πόσο η κατάθλιψη μπορεί να θεωρηθεί κατάσταση με “ημερομηνία λήξης” & κατά πόσο είναι μόνο μία “ψευδαίσθηση του εγκεφάλου λόγω ορμονών”.
Ευχαριστώ πολύ,
Κάλλη Κ., Αθήνα
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Η λοχεία είναι μια ιδιαίτερη συναισθηματική περίοδος για την γυναίκα φορτισμένη με ποικίλα συναισθήματα και άγχη που αφορούν τόσο στην ίδια και το νέο της ρόλο ως μητέρα όσο και στο νεογέννητο μωράκι της.
Στο 85% περίπου των νέων μητέρων εμφανίζεται μέσα σε 3 με 7 μέρες μετά τον τοκετό μια «ακεφιά» και μια ήπια θλίψη. Αυτές οι συναισθηματικές αλλαγές είναι παροδικές και δεν επηρεάζουν την λειτουργικότητα.
Εντούτοις, σε ένα 10% τα συμπτώματα είναι σοβαρότερα και περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, έντονες διακυμάνσεις της διάθεσης κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, ατονία και υπερβολική ενασχόληση με το βρέφος.
Η έναρξη της διαταραχής λαμβάνει χώρα μέσα σε 4 εβδομάδες από τον τοκετό. Όπως όλες οι διαταραχές της διάθεσης εμφανίζεται με την μορφή περιοδικών επεισοδίων και είναι πιο συχνό να συμβεί στην πρώτη λοχεία.
Γυναίκες με προηγούμενα επιλόχεια επεισόδια όπως επίσης και γυναίκες με ιστορικό διαταραχής της διάθεσης είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο να εκδηλώσουν σε επόμενες γέννες την διαταραχή και ενδεχομένως σε σοβαρότερη μορφή.
Είναι πολύ σημαντικό η διαταραχή να διαγνωστεί εγκαίρως.
Πολλές φορές η διάγνωση της επιλόχειας κατάθλιψης περιπλέκεται λόγω διαφόρων παραγόντων. Καταρχάς οι περισσότερες μητέρες χρειάζονται μια περίοδο προσαρμογής αμέσως μετά τον τοκετό και αναμένουν κάτι τέτοιο. Συνεπώς, ειδικά οι νέες μητέρες, μπορεί να μην αναγνωρίσουν ότι αυτά που βιώνουν δεν εμπίπτουν στα φυσιολογικά πλαίσια.
Δεύτερον, η κοινωνική πίεση για μια μητέρα να είναι «καλή» στον ρόλο της είναι πολύ μεγάλη. Η νέα μητέρα έχει ελάχιστο χρόνο στη διάθεση της να συνέλθει και συχνά δέχεται από το περιβάλλον της έναν καταιγισμό αντικρουόμενων οδηγιών ως προς τι μπορεί ή δεν μπορεί, πρέπει ή δεν πρέπει να κάνει, οφείλει ή δεν οφείλει να αισθάνεται.
Επιπλέον, πολύ συχνά οι μητέρες φοβούνται ότι «τρελαίνονται» ή ότι αν μοιραστούν αυτές τις σκέψεις τους με έναν ειδικό ψυχικής υγείας θα τις «κλείσουν κάπου» ή θα τους πάρουν το μωρό τους.
Η επιλόχεια κατάθλιψη είναι μια διαταραχή που χρήζει θεραπείας καθώς επηρεάζει σημαντικά την δυάδα μητέρα-βρέφος και την εγκατάσταση μιας ασφαλούς σχέσης μεταξύ τους. Σύμφωνα με έρευνες η επιλόχεια κατάθλιψη δεν αποτελεί ψυχικό πόνο μόνο για την μητέρα, αλλά αν δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να έχει επιπτώσεις και στο παιδί (Murray, 1992· Murray & Cooper, 1997· Sharp et al., 1995).
Αυτό φαίνεται να συμβαίνει διότι η κατάθλιψη της μητέρας την δυσκολεύει στο να συντονιστεί με το μωρό της και να ανταποκριθεί στις ανάγκες του. Εντούτοις, είναι μια κατάσταση που αντιμετωπίζεται και ο σύντροφος, αλλά και τα άτομα που είναι κοντά στη μητέρα θα πρέπει να την στηρίξουν και να την βοηθήσουν ώστε να φτάσει όσο πιο σύντομα γίνεται στον ειδικό.
Σχετικά με την αιτιολογία, όπως συμβαίνει σε όλες τις διαταραχές έτσι και στην εμφάνιση της επιλόχειας κατάθλιψης παίζουν ρόλο μια σειρά από παράγοντες τόσο βιολογικοί όσο και ψυχο-κοινωνικοί. Οι περισσότερες έρευνες μάλιστα δεν φαίνεται να καταλήγουν σε σαφή συμπεράσματα όσον αφορά στη σχέση ανάμεσα στην επιλόχεια κατάθλιψη και σε βιολογικούς παράγοντες (Green, Barr, & Galea, 2009· Τσιάντης & Δραγώνα, 2000· Young & Korszun, 1999).
Δυο λόγια για την αντιμετώπιση:
Είναι συχνό φαινόμενο το να κάνει κανείς μια ή δυο-τρεις συνεδρίες με έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Μια συνεδρία μπορεί να είναι πολύ ανακουφιστική με την έννοια ότι κάποιος βρίσκει τον χώρο να «ακουμπήσει» σε ένα ασφαλές μέρος –τον θεραπευτή- αυτά που τον απασχολούν.
Αυτό από μόνο του πολλές φορές κάνει το άτομο να αισθάνεται αμέσως πολύ καλύτερα και να αναθεωρεί την απόφαση του να πάει σε έναν ειδικό. Σε μια τέτοια περίπτωση ο ψυχολόγος εγκλωβίζεται στο να λειτουργήσει πυροσβεστικά χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα περαιτέρω εκτίμησης της κατάστασης.
Οποιοδήποτε και αν είναι το αίτημα θα πρέπει να υπάρχει μια σταθερή συνεργασία έστω και βραχεία. Έτσι και οι δύο –θεραπευτής και θεραπευόμενος- θα έχουν την ευκαιρία να δουν τα πράγματα πιο ξεκάθαρα και με μια πιο σφαιρική ματιά ώστε να υπάρχει χρόνος για περαιτέρω επεξεργασία.
- Green, A., Barr, A., & Galea, L.A. (2009). Role of estradiol withdrawal in “anhedonic” sucrose consumption: A model of postpartum depression. Physiology & Behavior, 97, 259-265.
- Murray, L. (1992). The impact of postnatal depression on infant development. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 33, 453-561.
- Murray, L. & Cooper, P. (1997). The role of infant and maternal factors in postpartum depression, mother-infant interactions, and infant outcome. In L. Murray & P. Cooper (eds) Postpartum Depression and Child Development. NY: The Guilford Press.
- Τσιάντης, Γ. & Δραγώνα, Θ. (2000). Μωρά και μητέρες. Αθήνα: Καστανιώτης.
- Sharp, D., Hay, D., Pawlby, S., Schmucher, G., Allen, H., Kumar, R. (1995) The impact of postnatal depression on boys’ intellectual development. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 36, 1315-1337.
- Young, E. & Korszun, A. (1999). Women, stress and depression: sex differences in hypothalamic-pituitary-adrenal axis regulation. In E. Leibenluft et al. (Eds) Gender differences in anxiety and mood disorders: From bench to bedside. Review of Psychiatry Series (Vol. 18 No. 3). Washington DC: American Psychiatric Press.
Τις ερωτήσεις σας προς την επιστημονική μας ομάδα
μπορείτε να τις στέλνετε ΕΔΩ
Φιλικά,
η ομάδα του Μητρικού θηλασμού
Έλενα Τερζίογλου, Κλινική Ψυχολόγος
Τέως Επιστημονικός συνεργάτης του mitrikosthilasmos.com
