Η δεύτερη προυπόθεση είναι το στήθος της μαμάς. Αυτό περιέχει λίπος και τον αδένα που εκκρίνει το γάλα. Η τεράστια πλειοψηφία των γυναικών έχουν φυσιολογικό όγκο του αδένα και έχουν την ικανότητα να θηλάσουν το μικρό τους. Το μέγεθος του στήθους έχει κυρίως να κάνει με την ποσότητα λίπους που περιέχεται σε αυτό. Άλλωστε ο αδένας αναπτύσσεται συνεχώς κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενώ με τη γαλουχία ωριμάζει και γίνεται ολοένα και πιο παραγωγικός. 

Άρα το μικρό μέγεθος του στήθους πολλών γυναικών πριν την εγκυμοσύνη ή και πριν τον τοκετό δεν σημαίνει συνήθως και ανικανότητα να παράγουν γάλα. Ακόμα και γυναίκες με ιδιαίτερα μικρό στήθος μπορούν να θρέψουν, μερικώς ή πλήρως, το μωρό τους, εφόσον αφήσουν από τη γέννηση ελεύθερη την πρόσβαση του παιδιού σε αυτό και το θηλάσουν συχνά και με σωστή τεχνική.

Η γαλουχία αποτυγχάνει στη μεγάλη πλειονότητα των γυναικών γιατί δεν απομακρύνεται το μητρικό γάλα από το στήθος. Η τρίτη προυπόθεση για την παραγωγή του μητρικού γάλακτος είναι και η πιο σημαντική. Όσο πιο πολύ γάλα βγάλει το παιδί – ή το θήλαστρο – τόσο πιο πολύ γάλα θα παραχθεί. Το στήθος δεν είναι απλή αποθήκη γάλακτος αλλά ζωντανός αδένας που υπακούει στο νόμο της ζήτησης και της προσφοράς.

Όταν το μωρό αδειάζει τακτικά τον αδένα, τα κύτταρα που παράγουν το γάλα παίρνουν εντολή να δουλέψουν περισσότερο. Αντίθετα, όταν το στήθος δεν αδειάζει και το γάλα λιμνάζει μέσα στον αδένα, τα κύτταρα αυτά παίρνουν εντολή να σταματήσουν τη λειτουργία τους. Όσο περισσότερο γάλα απομακρύνεται από το στήθος τόσο περισσότερο γάλα παράγεται. 

Ο μαστός της γυναίκας δεν είναι ουροδόχος κύστη για να γεμίζει απλώς και να αδειάζει, αλλά αδένας, εργοστάσιο που φτιάχνει κάθε στιγμή γάλα ανάλογα με τη ζήτηση από το μωρό. Όποτε το στήθος είναι γεμάτο γάλα, ο ρυθμός παραγωγής του μειώνεται. Όποτε αδειάζει πλήρως ο ρυθμός παραγωγής γίνεται μέγιστος! 

Στην αρχή, υπό την επίδραση των ορμονών, η μητέρα προσφέρει στο παιδί μικρές ποσότητες από το πολύτιμο πρωτόγαλα, καμία σταγόνα του οποίου δεν πρέπει να πηγαίνει χαμένη. Έπειτα, τρεις με τέσσερις ημέρες από τη γέννηση του παιδιού, οι ίδιες ορμόνες οδηγούν το στήθος της μαμάς σε διόγκωση, πρήξιμο. Από εκεί και έπειτα, ο κύριος ρυθμιστής είναι το παιδί. Αν αυτό θηλάσει συχνά και αποτελεσματικά, η γαλουχία θα συνεχιστεί.

Οι ορμόνες παίζουν πλέον δευτερεύοντα ρόλο. Κατά τις πρώτες έξι εβδομάδες της ζωής του μωρού εδραιώνεται η γαλουχία και συντονίζεται η παράγωγη γάλακτος της μητέρας με τις ανάγκες του μωρού. Από τη μια βρίσκεται η παραγωγή της μαμάς σε γάλα, από την άλλη οι ανάγκες του μωρού. 

Αν το μωρό είναι λαίμαργο, θα απαιτήσει περισσότερο: θα κλαίει από πείνα, θα θέλει να βρίσκεται πολλές ώρες στο στήθος. Αν δεν επιβληθούν εμπόδια σε αυτήν τη ζήτηση – με αυθαίρετα ωράρια φαγητού, συγκεκριμένη ώρα σε κάθε στήθος κλπ – , το μωρό τελικά θα πάρει περισσότερο γάλα γιατί το στήθος της μαμάς θα προσαρμοστεί στις ανάγκες του. 

Σε άλλες περιπτώσεις, η παραγωγή της μαμάς είναι μεγάλη, περισσότερη από αυτή που χρειάζεται το παιδί. Με τον καιρό το στήθος της μαμάς «υπακούει» στις λιγότερες ανάγκες του μωρού, μειώνει την παραγωγή γάλακτος και επέρχεται μια ισορροπία. 

Ο θηλασμός κατά την κρίσιμη πρώτη περίοδο πρέπει να είναι ανεμπόδιστος, χωρίς πρόγραμμα, με το μωρό εάν χρειάζεται «κολλημένο στο στήθος», σύμφωνα με τις απαιτήσεις του, με μόνη προυπόθεση ότι το παιδί τοποθετείται και πιάνει σωστά τη θηλή, καταπίνει γάλα και το απομακρύνει. 

Μετά τις πρώτες έξι εβδομάδες, εφόσον όλα έχουν γίνει σωστά, φυσικά, χωρίς επιβαλλόμενες παρεμβολές και εμπόδια, μαμά και βρέφος καταλήγουν σε ένα θαυμαστό συντονισμό: η μαμά προσφέρει ακριβώς τόσο γάλα όσο το παιδί χρειάζεται. 

Σε αυτήν τη φάση πολλές μητέρες ανησυχούν ότι το γάλα τους μειώθηκε. «Μα το στήθος μου μοιάζει άδειο..». Στην πραγματικότητα το στήθος πρέπει να είναι άδειο από εδώ και στο εξής, να μην εμφανίζει αναίτια πρηξίματα που δεν συμβαδίζουν με την όρεξη του παιδιού. Όσο πιο άδειο είναι μετά το φαγητό του παιδιού τόσο το καλύτερο: τα κύτταρα θα λάβουν το σήμα να το ξαναγεμίσουν γρηγορότερα.

Διαβάστε επίσης:

• Πώς λειτουργεί ο μητρικός θηλασμός; (Μέρος ΙΙ)